Geef toe: meestal zijn ze het geld niet waard, die verzamelaars van uw favoriete groep. De platenfirma denkt dat enkel singles in aanmerking komen en een artiest zelf is ook al zelden goedgeplaatst om het eigen werk te beoordelen. Tijd dus dat het eens aan professionals wordt overgelaten. Wie beter dan een team kenners van enola om maandelijks de vijftien beste tracks van een artiest te selecteren? Deze maand: het beste van Jason Molina en zijn projecten Songs: Ohia en Magnolia Electric Co.
1. Songs: Ohia: Farewell Transmission
Met zijn snerende elektrische gitaren heeft het nummer de kracht van een gemiddeld Crazy Horse nummer: een stijlbreuk in het tot dan toe grotendeels lo-fi, akoestisch gedreven werk van Songs: Ohia. Met referenties naar mensen die werken in “cold grey rocks” of in de “hot mill steam” beschrijft Molina de troosteloosheid van het arbeidersmilieu waar hij vandaan komt. Het nummer is in één take opgenomen en wat u op de plaat hoort, is bovendien de eerste poging. Molina geeft zijn band de teugels wanneer het kan en laat de boel op het einde als een ineenstortende fabriek stilvallen met zijn verontrustende “listen! listen!”.
Hoogtepunt 5’18”: na Molina’s onheilsrede zingt de hele band als een koor van geesten samen “long, dark blues” waarna het nummer in chaos explodeert met twee duellerende gitaren.
2. Magnolia Electric Co: O! Grace
Afkomstig van Josephine, Magnolia Electric Co.’s laatste officiële wapenfeit. “O! Grace” begint een beetje zoals Bruce Springsteens “Thunder Road” en de saxofoonsolo van Jason Groth had er ook een van Clarence Clemons kunnen zijn. Daar houden dan ook de vergelijkingen op: de rest van de song is Jason Molina pur sang, vol melancholische rusteloosheid en droefheid: “O Grace / If you stop believing / That don’t mean that it just goes away / It’s a long way between horizons / And it gets farther everyday.” De onbereikbare horizon en plaatsen als Chicago of West-Virginia glijden voorbij. Dit is muziek voor een desolate roadtrip.
Hoogtepunt 1’36”: Een saxofoonsolo die meer zegt dan woorden. Pure poëzie.
3. Magnolia Electric Co.: Dark Don’t Hide It
Na tien (!) platen als Songs: Ohia trok Jason Molina verder onder een andere bandnaam: Magnolia Electric Co., naar zijn laatste studio-album onder de vroegere groepsnaam. Muzikaal zat die enorme stijlbreuk er nochtans niet aan te komen, Molina klinkt op What Comes After The Blues nog steeds alsof hij alle lijden van de wereld op zijn rug draagt en ook tekstueel is hij nog steeds geen vrolijke Frans. De mix van blues, rock en (country)folk werkt wonderwel in de opener waarin Molina’s nochtans zwarte kijk op de wereld zo verrassend open en eerlijk klinkt dat een zekere vrolijkheid om de hoek komt loeren.
Hoogtepunt: 0’00” De eerste gitaaraanslagen klinken weliswaar nog desolaat, maar ze plaveien meteen het pad voor de steel guitar en drums die enkele seconden later invallen en het nummer richting klassieke (country)rock met bluesinslag stuwen.
4. Songs: Ohia: The Lioness
De vierde plaat die Molina onder Songs: Ohia uitbracht, is misschien wel zijn donkerste. De spaarzame invulling op het “titelnummer” (het album heeft een “the” ervoor) weet Molina’s gebroken stem prachtig te pareren met zijn sobere gitaarwerk, terwijl de spaarzame drumpartijen de nodige ruggensteun bezorgen. “Want to feel my heart break if it must break in your jaws/
Want you to lick my blood off your paws “, liefdesverdriet klonk zelden zo rauw en berustend zonder in pathetiek te vervallen. Al is dat laatste voor Molina’s verdienste.
Hoogtepunt: 1’09”, toegegeven de eerste vijfenveertig seconden zijn op zich ook al het vermelden waard, evenals de eerste voorzichtige zanglijnen van Molina, maar pas na de eerste minuut, wanneer Molina zijn stem een toon laat zakken, worden de inherente kracht en dreiging van de song pas echt tastbaar: “Of that look of the lioness to her man across the Nile” zingt Molina, terwijl de prooi weet dat de laatste, zinloze sprint ingezet wordt.
5. Jason Molina: It’s Easier Now
Twee platen bracht Molina uit onder zijn eigen naam, waarvan Let Me Go, Let me Go, Let me Go de tweede was. Net zo min als Songs: Ohia en Magnolia Electri Co. een stijlbreuk vormden, geldt hetzelfde voor dit “solowerk”. Opvallend is dat er meer ruimte gegeven wordt aan de songs zelf en ook Molina’s stem krijgt meer resonantie, waardoor een gevoel van intimiteit en tristesse (haast noblesse oblige bij Molina) net niet tastbaar wordt. “It’s Easier Now” mag dan wel optimistisch in titel zijn, het nummer zelf haalt alle twijfel weg dat hier een ander verhaal verteld wordt.
Hoogtepunt: 0’32” De piano en gitaar hebben elkaar gevonden in een voorzichtig toefluisteren wanneer Molina helderder dan ooit, maar net zo goed verslagen en mogelijk zelfs berustend “Behind these eyes a desert spirit “ laat weergalmen.
6. Magnolia Electric Co: Don’t Fade On Me
“Don’t Fade On Me” is voor Magnolia Elecric Co.’s doen een bijzonder zwaar nummer, vol bonkende drums en zware, krijsende elektrische gitaren. Geesten en mensen die zichzelf niet meer herkennen bevolken Molina’s nummers en hier is er iemand die rechtstreeks voor de ogen van de zanger lijkt weg te zakken en te verdwijnen. Met elke “don’t fade on me” die Molina uitroept en de uiteindelijke conclusie “but you faded on me” klinkt het nummer steeds wanhopiger. De lichtjes psychedelische gitaarsolo in het midden van het nummer snijdt door merg en been.
Hoogtepunt 3’17”: De opgebouwde dreiging barst los en Molina heeft op plaat zelden zo kwaad en gefrustreerd geklonken als hier. Indrukwekkend.
7. Songs: Ohia: Being In Love
Een episch, gedragen nummer vol uitstekend gitaarwerk waarvan de beste versie te vinden is op het tegenwoordig niet meer te verkrijgen Songs: Ohia album Mi Sei Apparso Come Un Fantasma (letterlijk vertaald: “Je kwam bij mij als geest”), live in Italië opgenomen op 27 september 2000. Geen idee waarom Molina het nummer nooit meer in een officiële studioversie heeft opgenomen, maar wat wel zeker is: “Being In Love” weet al de tegenstrijdige gevoelens, verwarring en wanhoop die de liefde soms veroorzaakt op een intense manier te vatten. “We are proof that the heart is a risky fuel to burn” klinkt het in de stormachtige finale en we vermoeden dat Molina maar al te goed wist waarover hij het had.
Hoogtepunt 1’24”: Na een intro vol subtiele, rinkelende gitaarsolo’s valt Molina met zijn basstem in met een rake tekst: “Being in love means you are completely broken / then put back together the one piece that was yours”.
8. Molina & Johnson: Twenty Cycles To The Ground
Dit nummer is afkomstig van het spookachtige, prachtige album Molina & Johnson, een samenwerking tussen Molina en Will Johnson van de meer rockende band Centro-matic. In dit dreigende nummer vol sfeer en nachtelijk mysterie neemt Johnson de leadzang, maar je hoort hoe mooi hun stemmen bij elkaar passen als de wat hogere stem van Molina op de achtergrond meezingt. “Twenty Cycles To The Ground” zette de toon voor de rest van de plaat waarop de stemmen van Molina en Johnson nauwelijks nog songstructuren volgden en vooral geïnteresseerd waren in sfeer. Een soort van mystiek aandoend ambient-folk album. Je vraagt je af wat voor schoonheid de door Molina’s alcoholverslaving afgebroken tournee en een reeds besproken tweede album had kunnen opleveren.
Hoogtepunt 2’21”: Met een orgel op de achtergrond en een messcherpe elektrische gitaar zingen Johnson en Molina samen spookachtige “oeh”’s en “hold on”. Pure schoonheid die evenveel verontrust als ontroert.
9. Magnolia Electric Co: Whip Poor Will
Molina had er een handje van weg om oude songs constant nieuw leven in te blazen, niet alleen live maar ook in de studio, wat zijn discografie natuurlijk des te verwarrender maakt. Was “Whip Poor Will” als outtake van Songs Ohia’s Magnolia Electric Co. oorspronkelijk nog een vrij desolaat gezongen nummer, op Josephine krijgt het dankzij de akoestische strums en een slide-gitaartje plots een kampvuursfeer. Het is echter nog altijd een Molina song, dus eerder een kampvuur in een verlaten, leeg landschap, ergens bij een Bijbels einde van de wereld. Molina kijkt tijdens een eenzame, slapeloze nacht in een hotel uit zijn raam en trekt zijn droevige conclusies: “Now count every rondondendron in this cool mountain light / I’ve made more mistakes than that just tonight”.
Hoogtepunt 2’53”: Molina en band zingen herhaaldelijk een zalvend “Sing it brother one more time”. Molina lijkt zichzelf uit een depressief moment te willen zingen maar hoe vaker hij het zingt, hoe minder het lukt. Of hoe dicht gospel en blues tegen elkaar kunnen aanleunen.
10. Magnolia Electric Co: Hard To Love A Man
Naast zijn reguliere studio-albums en live-platen, gooide Molina er ook nog geregeld “tour only”-albums en e.p.’s tegenaan. Enige “recyclage” van songs volgde daar logisch uit. Met de versie van “Hard To Love A Man” van de gelijknamige e.p. (het nummer verscheen ook op What Comes After The Blues) weet Molina treffend en hartverscheurend het perspectief van een vrouw (of man) die tegenover een onbeantwoorde liefde nog meer liefde stelt.
Hoogtepunt: 0’55” Molina’s stem blijft doorheen zijn hele output uiteraard de grootste troef. De manier waarop hij emotie in zijn stem weet te leggen tijdens “it’s hard to love a man like you” laat zelfs stenen diep vanbinnen huilen.
11. Magnolia Electric Co: In The Human World
Zoals eerder al gezegd: Molina’s discografie is bij tijd en wijle een vrij onontwarbaar kluwen waarvan “In The Human World” een mooi bewijs is. Dit nummer is afkomstig van het Magnolia Electric Co. album Black Ram dat alleen in de in 2007 uitgebrachte, niet meer te verkrijgen boxset Sojourner te vinden is. Black Ram als geheel is misschien wel het donkerste en het meest dreigende dat hij onder die nom de plume heeft uitgebracht en komt qua geluid en songs vaak in de buurt van de lo-fi begindagen van Songs: Ohia. “In The Human World” lijkt over een geest te gaan die zich terug tussen de levende mensen wil begeven, maar in een desolaat landschap blijft verdwalen. Molina is nooit bang geweest van het occulte, maar zelden heeft hij het zo goed in een nummer (en album) weten te integreren als hier.
Hoogtepunt 2’25”: Molina zingt treurig maar vastberaden “This time I’m leaving nothing behind” terwijl de gitaren en keyboards achter hem mistige soundscapes produceren. Wie dan nog geen kippenvel heeft, moet dringend eens naar de dokter gaan of gewoon een ander muziekmagazine lezen.
12. Jason Molina: Spectral Alphabet
Nog zo’n spooknummer, deze keer afkomstig van het solo-album Pyramid Electric Co., vol “emptiness” en “blues”. Het is een nummer dat met al zijn Bijbelse, apocalyptische beelden en verwijzingen met één voet in het graf staat. De combinatie van Molina’s gitaar en zijn fragiele stem deed ons aan Townes van Zandt denken, nog zo’n getormenteerd talent met in zijn songs een terugkerende fascinatie voor dood en mystiek.
Hoogtepunt 2’36”: Molina zingt voor de laatste keer zijn hoge “ooh” voordat het nummer compleet stilvalt.
13. Songs: Ohia: Cross The Road, Molina
Didn’t It Rain wordt als een van de beste albums van Molina beschouwd en dat mag niet verbazen. Live in de studio opgenomen, klinkt Molina, bijgestaan door enkele nieuwe muzikanten, meer ontspannen dan op de vorige albums. Niet dat dit leidt tot een vrolijkere toets, maar de opvallend autobiografische songs, zoals ook het nummer “Cross The Road, Molina” duidelijk maakt, geven hem een nieuwe stem en ademruimte. Ondanks de rijke arrangementen klinkt het nummer in de beste Molina-traditie opvallend kaal, terwijl zijn klagende zang door merg en been snijdt, ondanks de surreëel klinkende tekst.
Hoogtepunt: 3’01” Het was allemaal al aanwezig, de drums, gitaren en viool die Molina begeleiden op zijn verdwaalde tocht, maar pas op de derde minuut mag de viool een eerste maal echt schitteren en wordt de hobbelige song even meer dan dat.
14. Magnolia Electric Co: Hold on Magnolia
Het nummer gaat zoals zo vaak over eindeloos onderweg zijn en het schamele verlangen om toch vol te houden. Het nummer sleept zich jankend en zuchtend richting een pracht van een finale en Molina’s stem lijkt op elk moment wel te kunnen breken. Fantastisch nummer dat met zijn slepend tempo en ruimte voor improvisatie een hoeksteen voor de live concerten zou worden en bovendien een waarop je hoort wat voor een topmusici Molina rond zich had verzameld.
Hoogtepunt 0’02”: Het begin van dit nummer is altijd een beetje thuiskomen. Een slidegitaar valt in en zal doorheen het nummer prachtige motiefjes blijven spelen. Het begin van bijna acht minuten pure, desolate schoonheid.
15. Magnolia Electric Co: The Old Horizon
Molina heeft er in interviews nooit een geheim van gemaakt dat hij met zichzelf in de knoop lag. Zijn teksten (alsook zijn drankprobleem dat tot zijn voortijdige dood heeft geleid) kan je bijna opvatten als een directe uiting van zijn vaak melancholische gemoedsgesteldheid. Op “The Old Horizon” – niets meer dan een kille piano die ijspegels door de zwarte grot van dit nummer slaat – hangt de schaduw van de dood en absolute, fundamentele eenzaamheid. In combinatie met de vreemde geluiden die halverwege het nummer op de achtergrond verschijnen, is het een van Molina’s moeilijkst verteerbare nummers. De verteller is verdwaald, in zichzelf, in de wereld – want hij heeft niets meer dan een kaart van een oude horizon – en wacht op een onvermijdelijke dood.
Hoogtepunt 0’05”: Die aangehouden eerste pianotoets grijpt naar de keel en zet de sfeer voor drie minuten zwartgalligheid.
