Jazz. Het was jarenlang bijna een vies woord. Een muziekvorm die weliswaar mee de grondslagen heeft gelegd van het gros van de hedendaagse muziek, maar die vandaag vooral (zij het wat onterecht) geassocieerd wordt met academische notenneukerij, ouwe venten en veel te dure cocktails. Tot Kamasi Washington eerder dit jaar The Epic op de wereld losliet en ietwat onverwacht door de verzamelde hipstergoegemeente omarmd werd als nieuwe jazzmessias.
Washington doet op de eerste Europese tour die hij met zijn eigen groep The Next Step onderneemt dan ook niet enkel gerenommeerde jazzclubs aan, maar speelt ook in tempels van alternatieve muziek als de AB of op genregrensoverschrijdende festivals als Le Guess Who? Er was overigens zo’n grote vraag naar tickets voor het concert in de AB dat er maar meteen een tweede late night show aangeplakt werd. Enola zag Washington op het eerste van die twee concerten alvast de totale overwinning binnenhalen.
Dat is in niet onbelangrijke mate de verdienste van de band die de imposante saxofonist uit Los Angeles aanvoert. In Brussel geen koor of orkest zoals op The Epic, maar wel kerngroep The Next Step in lichtjes afgeslankte zevenkoppige vorm (geen Thundercat hier, slechts één pianist, geen trompet en geen percussie). Niet dat de muziek daarmee ook maar iets aan kracht inboette, wel integendeel: vanaf opener “Change Of The Guard” was de ongekende wervelwindkracht van het collectief zien-, hoor- en voelbaar. De drumtandem Tony Austin en Ronald Bruner Jr. stuwde met gespierde grooves de groep aan van climax naar climax, en liep elkaar als bij wonder op geen enkel moment voor de voeten.
Vijf composities werden er gespeeld, maar daarmee werd wel moeiteloos een uur en een kwartier gevuld. Vier daarvan staan ook op The Epic (“Change Of The Guard”, “Askim”, “Final Thought” en “Cherokee”). Een vijfde nummer, “Abraham”, was een compositie van bassist Miles Mosley: tegelijkertijd de vreemde eend in de bijt en een onwaarschijnlijk hoogtepunt van de set. Mosley joeg zijn contrabas door een resem effectenpedalen, soleerde er op los met zijn wahwah-pedaal, zong zelfs en lanceerde uiteindelijk een moddervette groove die James Brown en Jimi Hendrix ongegeneerd binnenloodste in een set die het verder vooral moest hebben van spiritueel extatische fusion. Mocht die samenwerking van Hendrix en Miles Davis ooit iets concreet geworden zijn, het had misschien wel een beetje zoals dit geklonken. Vanaf hier ook van de partij: Kamasi’s ouweheer Rickey Washington op sopraansax. Hartverwarmend.
Hoogtepunten opnoemen is onbegonnen werk omdat het concert nu eenmaal op geen enkel moment in elkaar zakte. The Epic mag dan wel Washingtons debuut zijn als groepsleider, het is overduidelijk dat hier een rijke podiumervaring achter zit. Kamasi weet als geen ander hoe hij de teugels moet laten vieren waar nodig, hoe zijn composities vrij te laten vloeien om tot een natuurlijk evenwicht van compositie en geïnspireerde improvisatie te komen. Zo liet hij alle ruimte aan de solisten om hun verhaal te doen zonder beperkingen, wat resulteerde in lange solo’s die vaak tot minutenlange, intense duiveluitdrijvingen muteerden. Tegelijkertijd speelde de groep als geheel ook meesterlijk op elkaar in. Ergens middenin “Final Thought” transformeerde de sambagroove zich bijvoorbeeld in een handomdraai in een traditionele swing om al even vloeiend terug naar het hoofdthema te muteren, zonder geforceerd te voelen. Kortom, een groep op het toppunt van zijn kunnen die een enorm aanstekelijk speelplezier aan de dag legde. De grijnzende blikken van Mosley en keyboardist Brandon Coleman waren op dat vlak ook goud waard.
Die geïnspireerde aanpak gaf op The Epic al vonken, maar op dit podium vormde het zich om tot een regelrechte splinterbom van energie, bevlieging en muzikale extase zoals we nog maar zelden meemaakten in een jazzcontext en daarbuiten. We hebben het al eerder gezegd, Washington doet in wezen niets enorm vernieuwends met jazz als genre, maar geeft een relatief traditionele vorm ervan verdorie wel een pandoering van jewelste die de muziek een nieuwe relevantie verleent. Jazz Middelheim, Gent Jazz, u weet wie te boeken. Uw publiek zal er alvast een hoop hipsterbaarden bij krijgen.
Kamasi Washington speelt komende zaterdag op het Le Guess Who? Festival in Utrecht.
