De Brusselse fotografe Véronique Boissacq, bekend om haar portretten, presenteert in het Museum van Elsene een esthetisch harmonieuze en tegelijk maatschappijkritische tentoonstelling met foto’s van de hoogste kwaliteit.
Qua stijl is Boissacq een zeer goede, maar ook typische fotografe. Ze presenteert haar werken in zilverafdrukken van groot formaat. Ze werkt met heldere kleuren, scherpe lijnen en laat nooit de gulden snede los. Er schuilt echter ook een dieperliggende boodschap achter deze aantrekkelijke beelden. Boissacqs foto’s zijn niet zomaar kleurrijke portretten, maar beelden van een samenleving waar we ons vragen bij moeten stellen. Technologische vooruitgang en entertainment gaan gepaard met isolement en denken in stereotypes. Het campagnebeeld toont een jongen die een waterpistool richt met de bloedserieuze blik van een echte schutter. Deze foto behoort tot de diptiek “Twisted Communications”. Het tweede beeld is dat van een meisje in een Barbiejurk en met een draagbare telefoon. De ‘gestoorde communicatie’ slaat hier op kinderen die geconditioneerd worden door de speelgoedindustrie. Al op jonge leeftijd worden kinderen in genderrollen gedwongen: jongens moeten met wapens spelen, meisjes dragen een roze jurk.
Een groot deel van de getoonde werken heeft te maken met gedwongen (kind)huwelijken. In “Black Wedding” is dit zeer duidelijk. Op de foto staat een blank, blond meisje met witte sluier. De foto is duidelijk geconstrueerd, maar net daarom heeft het zulk een verontrustende sfeer. Bovendien zijn kindhuwelijken een problematiek waar in het westen vaak met een ver-van-ons-bedmentaliteit naar gekeken wordt. Door een blank meisje als model te nemen, maakt Boissacq de confrontatie zwaarder. Daarnaast heeft ook deze foto te maken met (gender)stereotypes. Jonge meisjes worden door de maatschappij gestimuleerd om te dromen van een bruiloft in een witte prinsessenjurk. De bittere correlatie tussen de droom van westerse meisjes en het lot van kinderen aan de andere kant van de wereld is pijnlijk duidelijk in dit ene beeld.
Met één beeld kan Boissacq dus duidelijk een heel verhaal vertellen. Haar talent als verhalenverteller ontwikkelt zich echter ook verder in haar fotografie. Zo maakt ze verschillende reeksen kleinere foto’s. Deze hebben een welbepaalde volgorde en lijken elkaar ook visueel op te volgen. Het verhaal ontcijferen is echter niet evident. Hier zet de kunstenares de kijker pas echt aan het werk. “This World of Little Brother and Sister” bestaat bijvoorbeeld uit acht beelden. Alle foto’s, waaronder één portret, ademen hetzelfde enigmatische sfeertje. De beelden en de titel doen denken aan een soort duister Hans en Grietje-verhaal, maar eigenlijk is er uit de foto’s niets op te maken. Het is aan de bezoeker om haar eigen verbeelding te laten werken. Idem met “Behind the Curtain”. In deze reeks zien we vooral gordijnen, lampen en slapende meisjes in lange jurken. Opnieuw speelt mysterie hier de hoofdrol. De slapende meisjes hebben iets weg van Sneeuwwitje. Dat is geen toeval, want ook uit de reeks “Alices” blijkt Boissacqs affiniteit met sprookjes.
In de expozaal is gefluit van vogels te horen. Dit versterkt zowel de sprookjesachtige dimensie als het gevoel van isolement. Boissacq wil van de – haast klinische – zaal een ruimte voor meditatie maken. Dit is een plek waar de bezoeker even de dagelijkse werkelijkheid achter zich laat en via enkele geselecteerde beelden uitgenodigd wordt zich vragen te stellen bij diezelfde werkelijkheid.
In één beeld slaagt Boissacq erin een situatie te tonen zoals die nu is, maar ook te doen reflecteren over die situatie. Bij beelden die we in het dagelijks leven negeren – een meisje met hoofdtelefoon getiteld “I, Protected” – stellen we ons plots de vraag: “Is dit echt de maatschappij die we wensen?” Kritische vragen ontbreken dus niet in Boissacqs werken. Er bestaat echter gevaar dat deze boodschap niet overkomt, omdat ze de artificiële wereld die ze wil ontmaskeren, in haar werken imiteert. Haar modellen zijn evenzeer gevangen in een geconstrueerde realiteit; sprookjesfiguren gegijzeld in een wereld van esthetisch perfecte fotografie.
Véronique Boissacq. Vergelijkingen loopt van 25 juni tot 20 september 2015 in het Museum van Elsene
