Een primeur in de Belgische expozalen: Larry Sultan krijgt een solotentoonstelling. Zes jaar te laat om er nog ten volle van te kunnen genieten, weliswaar, want deze getalenteerde fotograaf overleed in 2009. SMAK gunt ons een inkijk in meer dan twintig jaar eigenzinnige beelden.
Het werk van Larry Sultan laat zich moeilijk etiketteren. Op het eerste zicht lijken we te maken te hebben met de ene nutteloze foto na de andere. Foto’s van billboards, foto’s van camerabeelden, foto’s van pornofilms: foto’s eigenlijk van wat reeds in een beeld vervat zat vooraleer het nog eens gefotografeerd werd. Of het tegenovergestelde: foto’s van een doorsnee huiskamer, foto’s waarbij de personages amper of op de rug te zien zijn, foto’s van lege kamers: foto’s van wat niet ‘nuttig genoeg’ lijkt om in beeld gebracht te worden. Het lijkt het resultaat van een camera die zelf de wijde wereld ingetrokken is en ad random leuke plaatjes heeft geschoten. Maar het hangt aan de muren van het SMAK, dus er moet wel iets meer achter zitten, toch? In eerste instantie is het de museumcontext die dwingt om verder na te denken. Niet de foto’s, die een reeds opgelost en afgewerkt geheel lijken.
De enige reeks die direct aanspreekt is “Pictures From Home”. Hoe komt het dat de moeder van de kunstenaar steeds zo geforceerd op de foto staat? Waarom staat zijn vader te golfen in het salon? En waarom, oh waarom, hangen er in elke afgebeelde kamer gordijnen – en zijn ze vaak gesloten? Het zijn geen vragen die ons leven voor goed zullen veranderen, maar wel kleine puzzelstukjes die samen het slot van Sultans oeuvre moeten vormen alvorens het te kunnen openen. Het doet vragen rijzen bij de steeds terugkerende vraag rond het ‘nut’ van Kunst en doet de gedachten afdwalen naar een state of mind waarin enkel het uiterlijke nog opvalt. Wat een mooie kleuren in zijn foto’s. Hoe wonderlijk is het lichtspel en hoe mooi zien zijn ouders er steeds uit. (of toch bijna) Wanneer je dan later – oeps, spoiler alert – leest dat hij met “Pictures From Home” vraagtekens wil plaatsen bij de clichés rond gender en veroudering, lijkt dat een aannemelijk uitgangspunt.
Het breekpunt van de tentoonstelling ligt op een quote aan de muur waarin zijn vader het eigenaarschap bevraagd van een foto. Als de fotograaf een foto maakt en die later verkoopt, wie komt dan eigenlijk het geld toe? En laat ons nog verder gaan: wat als – zo zegt zijn vader – ik mezelf niet herken in de foto, maar wel een glimp meen te herkennen van hoe jij mij ziet .. heb je dan mij afgebeeld of eigenlijk jezelf? De gordijnen in de foto’s krijgen opeens de rol van letterlijke afsluiting. Tussen realiteit en Kunst, tussen privésfeer en het publieke leven, maar ook tussen fotograaf en personage; daar waar de vader-zoon rol omslaat in een professionele relatie.
Larry Sultan is een aanrader voor David Lynch-fans, die hun gading zullen vinden in “The Valley”, maar ook voor de kunstliefhebber met dwingende nood aan esthetiek; denk aan de kleuren uit “Pictures From Home”. We voelen tot op heden nog geen onweerstaanbare drang om mensen verplicht met tourbussen tot aan het SMAK te rijden maar zou we kunnen zeggen: if you’re ever in the neighbourhood…
Larry Sultan loopt nog tot 24 mei in het SMAK te Gent.
