Visionary Structures. From Johansons to Johansons :: Bozar, Brussels

Geen expobezoek zo leuk als één waarbij je niet weet wat je te zien zal krijgen. Een tentoonstelling in België met ‘constructivisme in Letland’ als onderwerp, speelt zeker die kaart uit. Visionary Structures. From Johansons to Johansons is een multimediale verzameling van zeven Letse kunstenaars tussen 1920 en 2014.

Visionary Structures is het resultaat van een onderzoek door curator Ieva Atahovska naar kunstenaars Kārlis Johansons, Gustavs Klucis, Valdis Celms, Jānis Krievs, Artūrs Rinkis, Gints Gabrāns en Voldemārs Johansons en hun plaats binnen het constructivisme. Het oeuvre van de artiesten tast telkens de grens af tussen wetenschap en kunst waardoor enkele van de werken ook vandaag de dag door wetenschappers worden bestudeerd. Dit is het geval voor enkele ruimtelijke constructies van Kārlis Johansons, die naast erg stevig ook flexibel bleken te zijn en daardoor potentieel bruikbaar binnen NASA-expedities.* Een instructievideo in een uithoek van de tentoonstelling legt uit hoe deze installatie na te bouwen is met behulp van slechts drie stokjes en drie elastiekjes. Een verfrissende ervaring voor wie tentoonstellingen gewoon is waarbij de kunstwerken netjes opgelijnd aan de muur hangen.

Andere zalen belichten de transformatie van plastic in water, de weerkaatsing van licht alsook de rol van het constructivisme binnen de contemporaine samenleving. Maar de eigenlijke expo-ervaring start al in de gangen van BoZar. Een nerveus en onregelmatig tikkend geluid maakt de kijker nieuwsgierig naar wat zal volgen. Al vrij snel blijkt het te gaan om een werk van Voldemārs Johansons, de jongste kunstenaar uit het gezelschap. Zijn “Op 34” uit de serie “Emissions” zet ioniserende straling, wat wij vaak als radioactieve straling benoemen, om in geluid. Dit doet hij door bij elke detectie één van de tientallen hangende, granieten platen boven de toeschouwers, te laten trillen. Hoewel dit werk ingenieus in elkaar zit blijft de begeleidende zaaltekst hier erg vaag. Reden noch methode worden uitgelegd of aangehaald waardoor de hangende constructie min of meer wordt gereduceerd tot een esthetisch uitdagende luchter. Voor een tentoonstelling die de grenzen wil vervagen tussen wetenschap en kunst, wordt hier weinig van de kijker verwacht – een gemiste kans.

Op het einde van de rit zal dit echter het enige minpunt van de tentoonstelling blijken; samen met de overdreven hoorbaarheid van het tikken doorheen de andere expozalen waar soms stilte gewenst is. Dit is zeker het geval voor de aanpalende kamer die de werken van Artūrs Rinkis herbergt. De donkere ruimte wekt aanvankelijk de indruk als blackbox te fungeren maar is in feite zoveel meer dan dat. Het eerste wat de kijker ziet als hij binnenkomt is “In a Dream”, een videokunstwerk dat dromen wil weergeven aan de hand van felle kleuren en mistige vormen. Het is niet duidelijk wat er wordt getoond, maar desondanks vraagt het werk de kijker te blijven kijken tot de effectieve beelden veranderen in zijn eigen fantasie en herinneringen. Links van het videoscherm is “Mandala of the Universe” bevestigd. Deze reeks draaiende sjablonen laat steeds verschillende lichtpatronen los; meestal in het blauw en heel af en toe in het rood; als een flits waarvan we niet zeker kunnen zijn of het realiteit was of slechts onze verbeelding op dat moment. Het laatste en meest verborgen kunstwerk tenslotte is “Nako Inea”. Aan losse draden bevestigde glowstickachtige lichtbronnen worden langzaam omhoog getrokken en opnieuw naar beneden gelaten. “Gelaten”, al lijkt het door de totale verduistering alsof we met een reeks zwevende kaarsen te maken hebben. De curatoren maakten het de toeschouwer alvast gemakkelijk door een kussen in de uiterste hoek te leggen om het geheel rustig te kunnen observeren. Met het risico dat mijn recensies in de toekomst minder serieus worden genomen had ik hier toch graag meegedeeld dat ik even overwogen heb in de Rinkis-ruimte te blijven wonen. Zijn werken zijn zo rustgevend en tegelijkertijd zo boeiend en afwisselend dat geen enkele tijdspanne op dat moment leek te volstaan om alles te kunnen opnemen; een ervaring die ik voordien zelden heb gehad.

Kort samengevat: mocht Voldemārs Johansons’ “Op 34” ondergebracht zijn in een geluidsdichte ruimte en vergezeld van een meer uitgebreide zaaltekst hadden we hier over een vrijwel perfecte realisatie kunnen spreken. Het is één van die expo’s waarover je je schuldig voelt dat ze gratis zijn. De bijbehorende reader en catalogus kopen is natuurlijk een aanvaarde surrogaatdonatie. Een aangename bovendien.

Visionary Structures. From Johansons to Johansons loopt nog tot 31 mei in BoZar.

9
Release:
2015
http://www.bozar.be/activity.php?id=15445

recent

¥$ :: Vultures 1

Doorheen zijn hele carrière zijn twee elementen altijd dominant...

Talk Show

27 maart 2024Botanique, Brussel

Eind jaren tachtig sloegen alle rockers plots aan het...

Arthur The King

Uitgerekend in de week dat Joe Camp – de...

Hors-saison

Met zijn sociaal bewogen films past Stéphane Brizé binnen...

Froukje

24 maart 2024Ancienne Belgique, Brussel

Van een blitzcarrière gesproken: een krappe drie jaar geleden...

verwant

¥$ :: Vultures 1

Doorheen zijn hele carrière zijn twee elementen altijd dominant...

Talk Show

27 maart 2024Botanique, Brussel

Eind jaren tachtig sloegen alle rockers plots aan het...

Arthur The King

Uitgerekend in de week dat Joe Camp – de...

Hors-saison

Met zijn sociaal bewogen films past Stéphane Brizé binnen...

Froukje

24 maart 2024Ancienne Belgique, Brussel

Van een blitzcarrière gesproken: een krappe drie jaar geleden...

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in