Wie de afgelopen twee jaar het In Flanders Fields Museum in Ieper bezocht, hoorde zonder het te weten nieuw werk van Tindersticks. Met Ypres brengt de groep die abstracte soundtrack bij de gruwel van de oorlog nu ook op cd uit. Het resultaat is een requiem vol schoonheid en troost.
Wie een oorlog zelf begonnen is, past deemoed als hij die ook verloren heeft. Duitsers beseffen dat, en dat voel je op het Duitse Soldatenkerkhof in het West-Vlaamse Vladslo. Het is op die plek dat het befaamde “Treurend Ouderpaar” van Käthe Kollwitz staat. En het was daar, dat Stuart Staples wist hoe hij de vraag van Piet Chielens moest beantwoorden.
Het was dan ook niet min wat de curator van het In Flanders Field Museum in Ieper had gevraagd. “Maak een soundscape voor de nieuwe permanente tentoonstelling, naar aanleiding van de honderdste verjaardag van de Eerste Wereldoorlog”; begin er maar aan. Staand voor die twee ingetogen stenen figuren, voelde de Tinderstick zich overweldigd. “De delicate schoonheid en het diepe, diepe verdriet van de beelden werd bijna ondraaglijk in die omgeving. En dat wilde ik vasthouden en verkennen in onze muziek voor het museum.”
Dan kom je er niet met jazz-light of elegische kamermuziek onder een aangename, warme bariton. Ypres is dus in niets, behalve zijn naam, een Tindersticksalbum; dat hoort u vooraf te noteren. Staples zingt geen noot, hier is geen song te bekennen. “Ik wilde muziek maken die zich ontwikkelde alsof ze de lucht in de verschillende museumkamers zelf is: zonder begin, midden of einde”, schrijft de frontman in de brief die bij onze promocd zat. En zo klinkt Ypres inderdaad; als een welbewuste, hoorbare, maar nauwelijks aanwezige aanwezigheid.
Daarvoor namen Staples en bassist Dan McKinna samen met dirigent Lucy Wilkins orkestrale stukken op, die ze vervolgens bewerkten en loopten tot een soundtrack vol drones en strijkers, die langzamerhand op elkaar inhaken en evolueren. Het is één lange suite; een begrafenismars die mismoedig voortschrijdt, zonder te zoeken naar een climax, of het zou die ene zwierige buiging helemaal op het einde van slotnummer “The Third Battle Of Ypres O.S.T.” moeten zijn.
Op die manier doet het in sfeer wat denken aan The Sinking Of The Titanic, Gavin Bryar’s requiem voor die andere tragische gebeurtenis uit de eerste decennia van de vorige eeuw. Maar waar die echt een orkestrale score schreef, is Ypres studiowerk; het resultaat van uren knutselen, manipuleren en elektronisch bewerken. Zo heeft “La Guerre Souterraine” dicht bij het glitchwerk van Fennesz gelegen, zonder daarin door te schieten; geen druk dansende bijen, gewoon een zoemen dat perfect past bij de kalksteengroeves onder Arras: beklemmend, waar “Ananas Et Poivre” met zijn elegische violen net bloedmooi is.
Ypres is zo een onverwacht buitenbeentje in het oeuvre van Tindersticks, maar een die deuren opent naar nieuwe mogelijke toekomsten. Het laat horen dat Staples en McKinna niet alleen songschrijvers zijn, maar ook compositorisch talent hebben. Al lijkt het ons, om verwarring en eventueel onbegrip te vermijden, misschien raadzaam dat in de toekomst onder een andere naam te doen.
