Heel even dachten we dat hij het had opgegeven. Na de release van een wat vrijblijvende (lees: slaapverwekkende) samenwerking met Lubomyr Melnyk vorig jaar bleef het akelig stil rond James Blackshaw, die Britse gitarist die elk jaar wel met een of meerdere platen komt aanzetten. Stilte voor de storm, zo blijkt, want Fantômas: Le Faux Magistrat is zonder meer ’s mans meest ambitieuze en langste plaat totnogtoe, al is het meteen ook een beetje een vreemd geval.
Begon de Britse gitarist exact tien jaar geleden nog met lang uitgesponnen meditaties voor twaalfsnarige gitaar, dan is hij anno 2014 uitgegroeid tot iets wat zich ergens tussen de noemers componist, bandleider, gitarist en pianist in bevindt. Fantômas: Le Faux Magistrat is de tweede langspeelplaat waarin Blackshaw zich waagt aan een aaneengesloten compositie, maar in tegenstelling tot het nog relatief beknopte All Is Falling gaat deze plaat voor een veel langere speelduur (meer dan 74 minuten, alstublieft!) en is ook de samenhang duidelijker met verscheidene terugkerende thema’s en motieven. De reden? Blackshaw werd gevraagd om een live soundtrack te voorzien bij een festivalvertoning van de stille film Le Faux Magistrat (het derde deel van de misdaadtrilogie Fantômas die net voor de eerste wereldoorlog furore maakte in Frankrijk) en deze plaat vormt een registratie van die muziek, gespeeld door een klein ensemble waarin Blackshaw de leiding neemt.
In feite is het bijna verbazingwekkend dat het zo lang heeft geduurd voor iemand er op kwam om Blackshaw te vragen om filmmuziek te gaan schrijven. Filmisch is immers een omschrijving die al jaar en dag wordt gebruikt om zijn muziek te omschrijven en de man liet al meermaals blijken dat cinema een grote interesse vormt. Een mainstream doorbraak in de filmwereld zal er weliswaar niet meteen komen met deze plaat, gezien het nogal obscure cultkarakter van de film zelf en het feit dat het maar eenmalig werd opgevoerd, maar het is wel zonder meer duidelijk dat Blackshaw hier een aanleg toont die verder kan uitgediept worden in meer conventioneel filmwerk.
Wat echter allemaal nog niet wil zeggen dat Fantômas een meesterwerk is. Eerder toonde Blackshaw zich al vooral een meester in middellange stukken om zijn transcendentale mantras recht aan te doen, maar wist hij minder te overtuigen wanneer hij het groots ging zien. Een volledige film lang muziekbegeleiding voorzien is niet evident en Blackshaw slaagt er dan ook niet in om dit klassieke euvel van de begeleiding van stille films te overwinnen. Als ondersteuning van beelden werkt dit ongetwijfeld best goed, maar als alleenstaande opname moddert de suite soms wat te veel aan of wordt wel erg veel in herhaling gevallen.
Wat hier eigenlijk had moeten gebeuren, was een herschrijving van de cyclus waarbij enkel op het auditieve aspect werd gelet zoals ook vaak gebeurt voor populaire filmmuziek. Minus een goeie twintig minuten speeltijd is dit immers een ijzersterke plaat vol prachtige momenten, maar nu zitten die te veel verspreid of net te dun uitgespreid over een te lange periode. Neem bijvoorbeeld het onheilspellend introthema op piano. Was het nu werkelijk nodig om het drie maal (in “Part 1”, “Part 5” en “Part 13”) zo uitgebreid te doen terugkeren? Op die manier kan in feite de toegevoegde waarde van de volledige finale (“Part 12” en “Part 13”) in vraag gesteld worden, daar er niet veel meer gedaan wordt dan eerdere thema’s herhalen. Wederom: misschien werkt dat wel met de filmopbouw, maar op plaat is het te veel déjà-entendu en verslapt de aandacht onvermijdelijk.
Met elke plaat die Blackshaw al uitbracht schurkte hij erg dicht tegen de genialiteit aan, om telkens weer te licht uit te vallen door een of ander gebrek. Ook Fantômas: Le Faux Magistrat weet de verscheidene briljante momenten doorheen de lange speeltijd niet om te zetten in een volledig overtuigend album en vormt daardoor een zoveelste net gemiste kans in Blackshaws rijke discografie die ondertussen bulkt van de platen die net niet de grootste onderscheiding behalen. Gelukkig is ook “slechts” onderscheiding in het geval van James Blackshaw al meer dan genoeg de moeite om een luisterbeurt te gunnen.
