Onder de opmerkelijke titel Everything was Beautiful and Nothing Hurt wordt voor het eerst het uiteenlopende oeuvre van Adam Broomberg en Oliver Chanarin samengebracht in een tentoonstelling. Onder het curatorschap van Joachim Naudts krijgen de bezoekers van het Antwerpse FoMu de gelegenheid om kennis te maken met de inhoudelijk scherpe en toch opmerkelijk niet agressieve beeldtaal van het internationale duo.
De titel Everything was Beautiful and Nothing Hurt staat in schril contrast met de rode draad doorheen zowel de tentoonstelling, als het oeuvre van het duo Broomberg & Chanarin. Beide geboren in de jaren ’70 van de vorige eeuw — de eerste in Zuid-Afrika, de tweede in Groot-Britannië — eisen ze aandacht voor de snijpunten van fotografie, maatschappelijk en politiek conflict,en (discriminatie tegen) ras. De letterlijke eerste stap van de bezoeker in de tentoonstelling laat er al geen twijfel over bestaan. De welkomstmat drukt hen op het hart: “No More False Promises”.
De tentoonstelling opent passend met het eerste werk dat voortvloeide uit de ondertussen reeds zeventien jaar durende samenwerking van de twee kunstenaars. Een portret van een Hutu zij aan zij met deze van een Tutsi, gemaakt door een Rwandese schilder in opdracht van het duo, verraadt de ethnische stereotiepen die kleefden op beide bevolkingsgroepen in de nasleep van de genocide van 1994. Geen expliciete beelden van het geweld of het daaruit voortvloeiend menselijk lijden zelf, maar wel kritische kanttekeningen is wat men ook later tegenkomt in het werk van Broomberg & Chanarin. Het duo, dat vorig jaar geselecteerd werd door het New Yorkse MoMa voor hun jaarlijkse New Photography tentoonstelling, maakt hun carrière in de artistiek vormgegeven confrontatie van hun publiek met scheefgegroeide menselijke verhoudingen. Soms met duidelijke vingerwijzing, steeds met een sterke impact.
Om de hoek, in de feitelijk eerste zaal, wordt de bezoeker meteen geconfronteerd met Shirley, de beeltenis van een blonde, blanke vrouw, opgemaakt in oude Hollywoodstijl. De centrale opstelling van het sterk uitvergrote beeld dat door Kodak gebruikt werd als visuele referentie voor de perfecte representatie van blanke huid doet meteen vermoeden waarop de focus in deze zaal zal liggen: ras. Voor wie nog twijfelde is er de aanduiding “NORMAL” die Shirley in de zijlijn van de afbeelding vergezelt.
De verbinding tussen het eerste deel van de tentoonstelling, rond ras en ethniciteit, en het tweede met eerder een focus op gewapend conflict, wordt gemaakt aan de hand van ‘War Primer 2’ dat hen de prestigieuze Deutsche Börse Prijs opleverde. Het eerste kunstenaarsboek uit de reeks van drie aanwezig in Everything was Beautiful and Nothing Hurt, werd bedacht als vervolg op Bertolt Brechts ‘Kriegsfibel’ ofwel ‘War Primer’. Waar het origineel werk steeds foto’s die verband houden met de Tweede Wereldoorlog plaatste boven vier vlijmscherpe versregels, gooit het vervolg van Broomberg en Chanarin zich op the war on terror. Het duo voegde letterlijk de door hen gekozen foto’s toe aan het oorspronkelijke werk om als het ware aan te geven dat dezelfde gruwel nog steeds circuleert.
De laatste zaal met zowel fotografisch werk als videokunst, brengt de bezoeker langs het meest recente en tevens het grootste stuk van de tentoonstelling. Het werk dat werd gemaakt op basis van beelden opgeleverd door moderne 3D-gezichtsherkenning gebruikt in Rusland, gaat gepaard met de boodschap dat tegen deze privé-schendende praktijken enkel nog verweer kan worden geboden door het dragen van een bivakmuts. Met die woorden wordt op het eind van de tentoonstelling duidelijk hoe de kleurrijke bivakmutsen aanwezig doorheen de hele tentoonstelling passen in het geheel. Ook de visuele mijlpaal in de tentoonstelling, de cirkel stoelen met in het midden een berg wol, valt daarbij op zijn plaats. Een uitnoding tot pacifistisch verzet dat verstrekt wordt wanneer men de tentoonstelling verlaat en herinnerd wordt aan de openende woorden: “No More False Promises”.
Broomberg & Chanarin. Everything was Beautiful and Nothing Hurt is een aangename afwisseling van de eerder agressief politieke tentoonstellingen aan een kant en de vrijblijvend artistieke aan de andere. Het feit dat het duo maatschappelijke inhoud brengt zonder daarbij aan kunstzinnige vom in te boeten, is wat het overzicht van hun oeuvre zo aantrekkelijk maakt. Een aanrader voor ieder die openstaat voor meer dan louter artistiek verantwoorde beelden.
Broomberg & Chanarin. Everything was Beautiful and Nothing Hurt loopt nog tot 8 mei 2014 in FotoMuseum, Antwerpen.
