Uit de avant-garde kweekvijver genaamd New York komt er weer eentje aangewaaid met een onvergelijkbare plaat. Nu ja, klarinettist, componist én geluidstechnicus Jeremiah Cymerman is niet bepaald een beginneling. Hij heeft de voorbije 5 – 6 jaar al een handvol albums op z’n credo gekregen (waaronder twee op het Tzadik-label van John Zorn), maar deze plaat van zijn Amplified Quartet is nogal een evenement.
Cymerman liet intussen al z’n sporen na op een paar verschillende labels, maar liet het daar niet bij. Vorig jaar startte hij z’n eigen label – 5049 Records – om eigen werk op uit te brengen. Een eerste release was de soloplaat Purification/Dissolution, Sky Burial is de tweede. Het is via dat label dat hij sinds kort ook z’n eigen podcast promoot: een gratis te beluisteren reeks interviews over de meest uiteenlopende, vaak alledaagse onderwerpen, met boeiende figuren uit de experimentele flank, zoals Mike Pride, Harris Eisenstadt, Mick Barr en Nate Wooley. Die laatste is meteen ook een van de opvallende leden van zijn kwartet kleppers.
Naast Wooley heeft Cymerman ook nog eens Peter Evans aan bord gehesen, waarmee de bandleider twee van de meest virtuoze en bejubelde trompettisten van vandaag wist in te lijven. In combinatie met rietblazer Matt Bauder levert het een kwartet op dat garant staat voor een ongehoord resultaat. Extra opvallend is al dat zowel Bauder als Cymerman niet enkel van de partij zijn met hun blaasinstrumenten, maar ook met elektronica, terwijl Wooley als vanouds z’n versterker heeft meegebracht. Het resultaat van een driedaagse residentie in kunstenhuis Roulette (Brooklyn) belandde in de vorm van vijf stukken op Sky Burial.
Het werkterrein? De zone tussen radicale, vrije improvisatie, elektroakoestische verwarring, klankexperiment en noise. Opvallend is daarbij dat de technieken en materialen niet enkel tijdens de uitvoering werden gebruikt, maar dat Cymerman, die de studio als een extra instrument gebruikt, na de opnames nog eens aan de slag ging met allerhande postproductie, zoals knippen en plakken, uitvergroten van elektronische gekte, en meer. Het resultaat: een bijzonder taaie, soms haast ondoordringbare rit, waarbij de luisteraar voortdurend blootgesteld wordt aan een combinatie van ongebruikelijke technieken, moeilijk te definiëren klanken en disruptieve tactieken.
Dat had in handen van minder getalenteerde bricoleurs natuurlijk kunnen leiden tot een potje opzichtig epateren en richtingloos gesmodder, maar bij deze kerels kan je je aan meer verwachten. Het openende titelnummer vertrekt vanuit dreigende basgolven en introduceert al snel Wooleys uitvergrote gekraak op de trompet. Al snel hoor je ook de lippen van Evans druk uitoefenen op dat mondstuk tussen de opwellende industriële golven, net als de klarinetten, al dan niet behandeld door een resem technieken. Het brengt een groteske geluidsstroom op gang vol gekmakend gekwetter, Wooleys gegrom en even zelfs Bauders jeremiërende sax. Donkere, compromisloze grootstadsmuziek
“Rogyapa” laat een iets minder afstotend, maar niet minder merkwaardig geluid horen, een minimalistische schets met steeds intenser trompetgekrijs en vervormde plofklanken die uitvergroot worden tot ritmisch gedonder. “Crazy Wisdom” gaat dan weer conventioneel van start, naar de normen van de vrije improvisatie althans, met kleine geluidjes op trompet en aanzwellende en weer afnemende klarinettenriedels. Maar ook hier is het hek snel van de dam, wordt de akoestische kant snel overmand door de loodzware dreiging waarvan de dichtste verwant het lawaaierige High Society (Carrier Records, 2011) van Evans en Wooley is.
Tegen de tijd dat je bij het afsluitende “Skull Bowl” belandt, vijftien afmattende minuten vol schurende resonanties, kloppende pulsen en irriterende drilboorfrequenties, is het ook duidelijk: Sky Burial is op meerdere niveaus een reis naar het onbekende duister. Geen toegevingen of halfslachtige experimentjes, maar een verduiveld indringende evenwichtsoefening tussen obscure democratie en gelijkgezinde provocatie. Dit is spul voor de doorzetters, en dan bij voorkeur, zoals Cymerman zelf aangeeft, via een goede stereo of koptelefoon, zodat de fysieke sensatie ten volle z’n werk kan doen. De term mindfuck is uitgevonden voor platen als Sky Burial.
