Zack Snyder, het is onze vriend niet. Oké, zijn Dawn of the Dead remake kon ons bekoren, maar eenmaal dat achter de rug was, gooide de regisseur alle remmen los. Het leek wel of Snyder plots geen interesse meer had in tastbare cinema en zich compleet wou verliezen in visueel exuberante en zelfbevredigende nonsens. Van het homo-erotisch machogedrag in 300, tot de rommelige sérieux van Watchmen (al was dit nu ook weer niet zo een gigantische catastrofe), naar de wansmakelijke en seksistische cgi-orgie in Sucker Punch, films die inhoudelijk weinig bij te dragen hadden, en bovenal aanvoelden als ware aanslagen op je zintuigen. We baden dan ook intensief tot de goden toen we te horen kregen dat Christopher Nolan zijn oog op Snyder had laten vallen om DC-icoon Superman nog eens naar het witte doek te brengen. Met Man of Steel wordt onze vrees tot op zekere hoogte waarheid. De film lijdt onder een parade aan bombastisch gedreun en een kwakkelend scenario, maar weet zich nog halvelings recht te houden door een held die baadt in de symboliek.
Zowat iedereen is ondertussen wel bekend met de ontstaansgeschiedenis van de man van staal, maar indien je aan vervroegde dementie lijdt, het verhaal nogmaals. Er was dus eens een planeet genaamd Krypton, die er niet zo goed voorstaat en op het punt staat vernietigd te worden. Alsof dat nog niet genoeg is, probeert een zekere Generaal Zod (Michael Shannon) een machtsgreep te plegen om de bevolking van Krypton te vernietigen en naar zijn ideaal elders terug op te bouwen. Jor-El (Russell Crowe) ziet dat niet zitten en ziet ook geen hoop meer voor zijn planeet. Daarom stuurt hij zijn zoon Kal-El richting Aarde, samen met de genetische codex van het Kryton-ras. Zod wordt gevangen genomen, maar zweert om Jor-Els zoon te vinden. Die laatste groeit op als Clark Kent (Henry Cavill) en worstelt met zijn plaats in deze wereld.
Vergeet alles wat je weet over de immer vriendelijke en behulpzame Christopher Reeve die indertijd als beschermengel door de lucht kliefde en iedere ziel te hulp wilde schieten. Nolan en Snyder houden zich aan de huidige trend in superheldenland en opteren voor een bedrukte en gewichtige mythevorming die weinig plaats laat voor de relativering van de Tony Starks van deze wereld. Dat zorgt voor een logge filmervaring, maar ook een interessante kijk op de superheld der superhelden. Scenarist David S. Goyer vraagt zich af hoe het Superman zou vergaan als hij wordt gezien en afgebeeld als een soort messiasfiguur. Christopher Reeve was een held van het volk, Henry Cavill meer een buitenaardse zending die als een god waakt over ons welzijn. Dat het blinkende S-embleem een grotere entiteit weerspiegelt, maakt van deze Superman wel een gepaste beschermer voor de complexe 21ste eeuw en geeft de stripfiguur een uitstraling die de menselijkheid van de hedendaagse mannen in spandex overstijgt.
Een portrettering van een geliefd personage die we dus wel konden appreciëren, al maakt het scenario van Goyer het ons niet altijd gemakkelijk. Enerzijds is deze film één lange constructie van de Superman-legende en de opbouw van held die op zoek is naar zijn plaats en roeping tussen de mensen. De klassieke Superman die één brok moraliteit is, ziet in deze film het daglicht nog niet helemaal, maar je ziet hem er wel meer en meer naar streven naarmate de film vordert. De keuze om die weg af te leggen met het personage is leuk, maar niet altijd even goed uitgewerkt. Probleem is dat Goyer en Snyder steeds, wanneer het wat interessant begint te worden, de film bruusk op zijn kop zetten met spetterende actie. Om het jeugdverhaal van Clark te vertellen gebruikt Goyer een flashbackstructuur. De egaliteit van de film wordt daarmee flink teniet gedaan en zorgt eerder voor brute onderbrekingen dan voor een aangename vertelstructuur. In het eerst uur weet Snyder zich nog te beheersen en doet hij zijn best om zich op de personages te concentreren, maar het gevoel dat zijn handen jeuken om iets op te blazen is nooit veraf.
Een verlangen waar hij in de laatste 45 minuten ten volle aan toegeeft. Snyder doet met zijn groots opgezette en met speciale effecten overladen actiescènes Michael Bay een amateur lijken. De vernielingen die je krijgt wanneer Superman en Zod mano-a-mano gaan is zo grootschalig dat we van ongeloof onszelf een kriek lachten. Wolkenkrabbers tuimelen als kaartenhuisjes en doen blijken dat Hollywood 9/11 al goed verwerkt heeft. Superman richt miljarden dollars schade aan, maar hey, wat is het toch een inspirerende held. Niet dat de actie adrenaline mist, maar Snyder heeft op dit vlak zo weinig oog voor subtiliteit, mise-en-scene en overzicht dat je je als kijker na een tijdje flink bekocht voelt. Leuk detail: de verantwoordelijke voor de camera is Amir Mokri, die zijn kunsten ook al liet blijken met Transformers: Dark of the Moon. Snyder had geen betere man kunnen kiezen om zijn schier eindeloze en consequent lelijke actiescènes in beeld te brengen.
En hoe zit dat met die acteurs? Henry Cavill is het soort man waar heel wat vrouwen spontaan van beginnen te ovuleren, een robuuste kleerkast die ook in staat is om af en toe een charmant lachje op zijn gezicht te toveren. Slecht is Cavill niet en hij zet een degelijke Superman neer, maar veelzijdig kan je hem nu ook weer niet noemen. Michael Shannon amuseert zich als de megalomane Zod en wekt de indruk dat zijn oogballen er elk moment kunnen uitspringen. We zien hem toch liever in een meer dramatische en uitdagende rol. En Amy Adams? Ze doet haar best om van Lois Lane een eigenzinnige tante te maken, maar het scenario geeft haar daarvoor iets te weinig middelen. De humane insteek komt in dit spektakel van Kevin Costner,als Kents pleegvader, die nog steeds een stukje kan acteren.
We konden Man of Steel al zeker meer verdragen dan 300 en Sucker Punch, maar Snyder moet dringend ook eens beseffen dat hij volwassen moet worden en dat zijn personages geen speelgoedpoppetjes zijn om tegen elkaar te rammen. Er zitten interessante ideeën in, plus een intrigerende portrettering van een moderne held, maar de film schiet zich spijtig genoeg flink in de voet door slaafs te voldoen aan de nood van het bioscooppubliek. Ligt het nu effectief aan ons door steeds naar deze popcorn mayhem te gaan kijken of ligt het probleem toch bij de geldwolven van Hollywood? We hebben er beiden schuld aan, maar op de duur wordt dit soort spektakel ongelofelijk vermoeiend.
