Iedere stad in Vlaanderen heeft haar grote namen, personen waarvan de invloed en de visie lang na hun verdwijning van de aarde nog na te gaan zijn in een stad. Antwerpen vormt geen uitzondering op de regel., maar zelden zijn het figuren van een buitenlandse mogendheid. In het Museum aan de Stroom loopt momenteel een tentoonstelling rond zo een voor Antwerpen belangrijke buitenlandse figuur : Napoleon Bonaparte.
Toen de Fransen enkele jaren geleden hun Grootste Fransman mochten kiezen waren de historici vooral ontzet over het feit dat hun geniale veldheer, strateeg, organisator en charismatische leider Napoleon Bonaparte zelfs niet de top tien haalde. Zijn blijvende invloed reikt zelfs tot in Antwerpen, blijkt nu.
De derde verdieping van het MAS opent met een cartografische weergave van de invloedssferen in verschillende etappes tijdens de machtsperiode van Napoleon Bonaparte, lopende van 1794 tot 1814. Daarna volgt een levensgrote afbeelding van de beroemdste spotprent uit de geschiedenis : de Engelse premier William Pitt de Jongere en Napoleon Bonaparte die de wereld als een plumpudding onder elkaar verdelen in invloedssferen, een gravure van James Gillray uit 1805.
Het eerste deel, getiteld Grote veranderingen, toont inderdaad efficiënt aan wat een imposante historische figuur Napoleon Bonaparte wel moet geweest zijn. Het Franse bestuur in het nieuw geschapen Departement Twee Neten wordt verduidelijkt. Maar onmiddellijk daarna volgt Napoleon als Romeinse keizer, of als militair bevelhebber. Portretten van rechters, ingenieurs en bankiers volgen elkaar op, echter zonder onderlinge verbanden te leggen.
Napoleon was volgens alle beschikbare relazen inderdaad een bijzonder kundig strateeg en organisator, die als administrator zijn gelijke niet had. Zijn komst opende luidens de tentoonstelling ongekende perspectieven voor Antwerpen als haven. Er voeren weer grote koopvaardijschepen over de Schelde. Antwerpen werd belangrijk geacht als uitvalsbasis naar Londen, de grote maritieme metropool van erfvijand Groot-Brittannië. De keizerlijke posterijen en de introductie van Franc, meter en kilogram, blijvende verwezenlijkingen, komen aan bod. Maar nergens zien we de mens op sociaaleconomisch gebied opduiken achter al deze vernieuwingen.
Antwerpen had daarenboven ook een sleutelrol te spelen in de militaire operaties, zoals een volgend deel aantoont. Een zijsprong naar de vijandelijkheden tussen Engelsen en Fransen of over de introductie van nieuwe huisnummers passen maar moeilijk in deze opzet. De sprong naar een moderne stad werd inderdaad in die periode gemaakt, maar veel van de uitgewerkte plannen van architect Verly werden pas een halve eeuw later gerealiseerd. Napoleon blijkt zelfs de grondlegger van wat later de linkeroever zal worden. Maar zijn blijvende bijdrage is toch de Code Napoleon. Napoleon was een detaillist die zelf de gordijnen in zijn paleizen ontwierp, maar evengoed met wetteksten om kon. Maar waarom de teksten zo mooi gecodificeerd geraakten en lokaal verankerd werden blijft onbesproken.
De Empirestijl vormt een mooie afsluiter van de tentoonstelling die Napoleon helpt zijn eigen mythe te scheppen door het sociaaleconomische netwerk achter de overheersing slechts zijdelings aan te raken. Nochtans belangrijk voor Antwerpen, dat uit de middeleeuwen de moderne tijd werd in gekatapulteerd.
Nog tot 30 juni in het MAS te Antwerpen. Open elke dag van 10 uur tot 17 uur behalve op maandag, zaterdag en zondag tot 18 uur.
