Briljante promocampagne, die van ‘Prometheus, daar niet van, maar ook een verraderlijke. De mysterieuze teaser trailer (met de langzaam verschijnende letters!) en virale campagne wekten de aandacht, dat zeker, maar ze bleven ook helemaal in het ijle hangen – over het verhaal was letterlijk niks gekend. Werd het nu een prequel, sequel dan wel spin-off van de originele ‘Alien’ en kwamen er eigenlijk wel Aliens in voor? Het gevaar dreigde dat de verwachtingen van de fanboys op hol zouden slaan, en dat iedereen in zijn hoofd “zijn” ‘Prometheus’ al twintig keer zou hebben afgespeeld nog voor de definitieve trailer er was. En wij kunnen ons voorstellen dat zoiets tot ontgoochelingen leidt, zeker als het eindresultaat de ‘Prometheus’ betreft die we nu in de zalen hebben. Weet alvast één ding en stop dan met lezen om u naar de cinema te reppen: ‘Prometheus’ is géén ‘Alien’-rehash maar een compleet andere ervaring, die een deel van het publiek wel eens zou kunnen afschrikken.
We kunnen ‘m – en vanaf hier leest u op eigen risico verder – nog het best omschrijven als een metafysische horrorfilm. Gelijke delen Terrence Malick en langzaam opgebouwde body horror, al ligt de nadruk gelukkig nog steeds op dat laatste. Ridley Scott (u kent ‘m wel: die van het origineel en ook van ‘Blade Runner’) vertrekt met zijn scenaristen Damon Lindelof (‘Lost’, ‘Fringe’) en Jon Spaihts van de vraag ‘waar komen wij vandaan?’ Jup jup, dit is een blockbuster die zomaar eventjes durft te peilen naar het waarom van ons bestaan – ‘The Avengers’ kwam daar net niet toe – en pakt dat gegeven gelukkig ook head-on aan: geen ijle bespiegelingen, maar harde antwoorden die in de mythologie van het universum verweven zitten. De levenskwesties maken met andere woorden allemaal deel uit van de plot en het straffe scenario zorgt ervoor dat die Grote Vragen nooit geforceerd aanvoelen in een film waarin ook een arm wordt afgerukt door een parasitaire worm. Which is awesome, trouwens.
Concreet gaat het
verhaal van start wanneer Ellie Shaw (Noomi Rapace) en Charlie Holloway (Tom Hardy-lookalike Logan Marshall-Green) in een Schots grottenstelsel enkele rotstekeningen vinden: het bewijs dat allerlei culturen van tienduizenden jaren oud – zonder ooit met elkaar in contact te komen – dezelfde sterrenconstellatie, vergezeld door dezelfde goddelijke figuur, aanbaden. Aangenomen wordt dat het hier om onze scheppers gaat en de wezens worden de Engineers gedoopt. Omdat zo’n ontdekking niet elke dag gebeurt besluit de Weyland Group om Shaws zoektocht naar de Engineers te financieren. De juiste sterrencluster wordt gevonden en met een crew van 17 man reist het schip Prometheus het halve zonnestelsel af, op zoek naar antwoorden. Aangekomen blijkt dat de Engineers ondertussen uitgestorven zijn, al is niet meteen duidelijk hoe ze aan hun einde kwamen en waarom (en of) ze ooit de mens creëerden. Jaja, ‘Aliens’ it ain’t.
Wat meteen opvalt bij de magistrale aftiteling – woeste natuurbeelden, zogezegd afkomstig van maan LV-223 maar eigenlijk gefilmd in IJsland – is hoe wondermooi Scotts breed uitgesmeerde vista’s zijn. ‘Prometheus’ is een heel erg visuele film, met een tot in de puntjes uitgekiende look en feel, en ziet er dan ook verbluffend uit. Special effects worden spaarzaam gebruikt en wanneer de personages ergens zijn, dan zie je ook dat ze in een decor staan in de zin dat er iets tastbaars rondom hen aanwezig is. Dat maakt het gevoel van onbehagen veel groter dan je ooit met een green screen zou kunnen bereiken. Hetzelfde met de monsters: ein-de-lijk nog eens een film die het aandurft om met poppen te werken in plaats van die spuuglelijke CGI die we kunnen van films als de ‘The Thing’-remake. ’t Is een combinatie van het artisanale van de jaren tachtig met de technologische innovaties van nu. Qua productiedesign, geluidseffecten, soundtrack en heel de technische bazaar is ‘Prometheus’ in ieder geval ronduit perfect. Of bijna: Guy Pearce ziet er als de stokoude Peter Weyland ronduit vréémd uit, and not in a good way. Toch: op blu-ray moet dit een kunststukje zijn!
Het scenario zit haast even knap in elkaar. Toegegeven: de meeste personages overstijgen hun stereotype niet – Rapace en Fassbender zijn eigenlijk de enigen waar wat vlees aanzit – maar dat is dan ook bijzaak. Spaihts en Lindelof blijven trouw aan de toon van de franchise zonder zich vast te klampen aan het origineel en krampachtig toe te werken naar het punt waarop je zou denken “Ha ja, en nu begint ‘Alien’ dus”. Nope, ‘Prometheus’ blijft onvoorspelbaar en bestaat op zichzelf. Je zou de film zelfs kunnen zien als de start van een níéuwe franchise. Gouden beslissing : anders was het einde niet half zo spannend geweest. Daarbij komt nog eens dat de zwaardere vraagstukken echt goed verwoven zitten in de lore van het ‘Alien’-universum: de mysterieuze space jockey die John Hurt en co aantroffen staat daarbij centraal. Aan het eind van de film wordt er ruimte gelaten voor een sequel en toch krijg je meer dan genoeg (bevredigende) antwoorden om de film als een afgerond geheel te zien.
Wat nog helpt om van ‘Prometheus’ een topper te maken: de acteerprestaties van Noomi Rapace en Michael Fassbender. Rapace heeft een valse start genomen in Hollywood door te tekenen voor Guy Ritchies irritante ‘Sherlock Holmes’-sequel, maar hier laat ze zien dat ze wel degelijk een potje kan acteren. Hoe wanhopiger ze tegen de imposante climax wordt, des te meer sleurt ze je mee; je vóélt in wat voor uitzichtloze situatie ze zit. Fassbender tilt als de androïde David de film dan weer eigenhandig naar een (nog) hoger niveau. ’t Is een dankbaar, interessant personage op zich (een robot die zich modelleert naar T.E. Lawrence uit ‘Lawrence of Arabia’: funny!) maar Fassbender doet er dan ook nog eens vanalles mee. Zijn loopje, zijn vastgeklemde onderkaak, zijn perverse grijns: het maakt van de robot een constante bron van onvoorspelbare dreiging. Nog maar eens een bevestiging van zijn immense talent.
‘Prometheus’ is een raar geval: we kunnen ons voorstellen dat dit een film is die eerst half verguisd zal worden, om binnen een paar jaar te worden opgepikt als onderschatte parel. ’t Is waarschijnlijk totaal niet wat iedereen verwacht of gehoopt had en er vallen wel minpuntjes aan te merken (iets meer aandacht voor bepaalde personages als die van Idris Elba en Charlize Theron ware welkom geweest, en er zitten nét iets te weinig nagelbijters van scènes in) maar in de plaats van een voorspelbare ‘Alien’-prequel die netjes aanknoopt bij de eerste vier films krijg je hier wel een intelligente, bij momenten behoorlijk intense (de abortusscène!), van prachtige gore en coole effecten bolstaande blockbuster die sf-horror genadeloos reanimeert en Ridley Scott met een dikke rode stift weer op de kaart van de cinema zet. Intrigerend, uitdagend en – niet te vergeten – ook wel fucking awesome.
