Free jazz is door z’n nadruk op vrije expressie en instant vindingrijkheid bij uitstek een live-gebeuren. Je zal dan ook amper een genre vinden waar de albumreleases zo sterk gedomineerd worden door concertopnames. Nochtans trok het Rempis Percussion Quartet voor z’n vijfde release opnieuw de studio in, en keerde het terug met imponerende resultaten.
The Disappointment of Parsley (2009) liet een nog steeds in beweging blijvend kwartet horen, maar leider/saxofonist Dave Rempis voelde de behoefte om de band een facelift te geven. Aangezien het concept van het kwartet volledig gebaseerd was op een bezetting met twee drummers (oude bekenden Tim Daisy en Frank Rosaly), zat er voor de leider niets anders op dan bassist Anton Hatwitch, nochtans een sterkhouder van de Chicago-scene, te vervangen. In zijn plaats kwam de Noor Ingebrigt Håker Flaten, bekend van o.m. The Thing en Atomic, en een van de gezichten van een nieuwe generatie Scandinavische kleppers.
Te oordelen naar het materiaal op Montreal Parade, was dat alleszins een goeie keuze. Niet dat het iemand zal verwonderen: Rempis en de bassist kennen elkaar al jaren uit allerhande contexten, terwijl die laatste al herhaaldelijk liet blijken thuis te zijn in de meest uiteenlopende omgevingen, van de lawaaierige power jazz met Mats Gustafsson tot introspectieve improvisatie met Håkon Kornstad. Z’n kloeke sound is ook hier meteen verankerd in het potige samenspel dat vanaf het begin ontketend wordt. De band trok twee dagen de studio in, nam vier uur materiaal op, en keerde terug met deze twee XL-lappen free jazz.
“Free, long-form improvisation” is het handelsmerk van de band, en er wordt meteen afgetrapt met een oplawaai van jewelste, waarbij Rempis mag opboksen tegen het opgejutte drummersduo en de knokkende bas van Håker Flaten. Het is pure free jazz, met een resem bluesy licks en herhaalde motiefjes, maar bovenal is dit een stream-of-consciousness van rumoer, bijzonder energiek voor een studio-opname waarbij de band geen inspiratie kon putten uit de in de lucht hangende energie van een publiek. Toch wordt hier geknald met een indrukwekkende focus en begeestering. Rempis trekt vijf minuten van leer voor hij er nog maar even aan denkt om een stap terug te zetten, en zelfs dan blijft het spiervolume intact.
“This Is Not A Tango” krijgt z’n keerpunt dankzij de bassist, die op een stilaan uitdovend moment voor een sleutelwending zorgt door het introduceren van een repetitief thema. Het brengt de boel weer op gang en laat andermaal horen dat een voorliefde voor Afrikaanse ritmes een gezamenlijke passie van een paar bandleden was. Het resultaat is aardse, dansende improvisatie die kan terugvallen op een onweerstaanbare ritmische leidraad die aangehouden wordt tot het geheel zachtjes mag uitdoven. “If You Were A Waffle And I Were A Bee”, met z’n duur van veertig minuten een beproeving die minder voorbereide luisteraars zou kunnen afschrikken, volgt dan weer een heel ander parcours.
Hier is het een en al swingende hardbop dat de klok slaat, met een lekker aanstekelijke walking bass en drummers die lichtvoetigheid en strakheid weten te verenigen. Rempis, die trouwens te horen valt op alt-, tenor- en baritonsax, put hier uit z’n immense arsenaal, pakt uit met z’n herkenbare snelheid en wendbaarheid en een schijnbaar onvermoeibaar talent om creatieve solo’s uit z’n instrument te persen. Het samenspel wordt al snel woeliger, tot het geheel het zowat begeeft onder de druk. Na een kwart van de totale duur is er een bruuske wending, waarbij de vier het driftige samenspel inruilen voor een aangehouden aftasting waarbij introspectie en detailwerking een centrale rol spelen. Ze houden dat meer dan twintig minuten aan, wat laat horen dat er meer achter zit dan baldadige kracht.
Het andere uiteinde komt tevoorschijn uit een tenorsolo, waarbij de drummers zorgen voor Afrikaans aandoend, tribaal drumwerk, dat zorgt voor een voortwentelende, bijna oorlogszuchtige sfeer die Rempis’ spel naar een nog hoger niveau tilt. Als het kwartet iets later z’n eindbestemming bereikt heeft, dan lijk je ook zelf een avontuur achter de rug te hebben. Montreal Parade mag dan wel geen nieuw territorium ontginnen, toch slagen deze heren er in om moeiteloos een eigen identiteit te vinden en laten ze horen dat ze zelfs in minder voor de hand liggende omstandigheden kunnen uitpakken met een straf staaltje free jazz voor gevorderden.
