Vooruit, Gent, 11 februari 2011
Vraagt u ons om even een lijstje van onze favoriete troubadours op
te stellen, en u kan ervan op aan dat usual suspects Bob
Dylan en Nick Cave om eremetaal dingen. Maar kenners als we zijn –
schroom is ons genoegzaam onbekend – verzekeren we u dat de veel
minder gekende Mark Kozelek een te duchten underdog is.
Als voorman van Red House Painters en Sun Kil Moon bezweert Kozelek
al twintig jaar zijn eigen demonen met subliem gitaargetokkel en
teksten van een wurgende schoonheid. Op zijn recentste ‘Admiral
Fell Promises’ resulteert dat in tien nummers die zalven dat het
een lieve lust is.
De man live aan het werk zien is echter niet zo evident. Kozelek is
nooit het soort artiest geweest die stilaan verslaafd raakt aan de
zeepbel van een tour. De ’time is money’-maatschappij is
niet aan hem besteed. “You travel in packs, you’re all so loud. I’m
happy it’s so quiet in here, it’s nice,” zal hij ons tijdens zijn
set in de Gentse Vooruit toevertrouwen. Die stilte is ook de
geknipte setting voor zijn muziek. Kozelek heeft geen nood aan een
rijke bezetting of een vaste begeleidingsband. Zelfs het materiaal
dat origineel wel door een volledige band (met name Red House
Painters) uitgevoerd werd, heeft hij gecondenseerd tot bloedmooie
songs met enkel zang en gitaar. Zo treedt hij ook aan: de man vleit
zich neer op zijn kruk, neemt zijn gitaar ter hand en begint te
stemmen. Een onwennig lachje verraadt wat schroom.
De kop gaat eraf met ‘Glenn Tipton’, de sublieme openingstrack van
Sun Kil Moondebuut ‘Ghosts Of The Great Highway’, en we weten
meteen weer waarom we in de zaal staan. Breekbaar en oprecht sluit
Kozelek de ogen, tokkelt zacht op zijn gitaar en zingt ons toe hoe
de jaren voorbij sluipen en alles verandert: “I never breathed her
name again, but I like to dream about what could have been.”
Intiemer wordt het niet, en zijn teksten getuigen dan ook van een
romantiek zo puur dat het niet meer van deze tijd is – getuige
daarvan ‘Third and Seneca’, waarin Kozeleks spiedende blik Amerika
tot zijn naakte essentie uitkleedt.
Het valt op dat de bard nog steeds erg gehecht is aan een vorm van
intimiteit die maar moeizaam te rijmen valt met het leven van een
tourende zanger. Van klikkende fotoapparatuur wordt hij onwennig,
en meermaals vraagt hij een toeschouwer, zelfs terloops in een
zangpartij, om de camera weg te stoppen. Maar Kozelek blijft steeds
een heer: na het nummer excuseert hij zich voor zijn
terughoudendheid en toont zich een meester in ongemeen grappige
bindteksten: “It’s distracting. It’s like making love with a fly
buzzing in the room.” Leonard Cohen had het niet beter
verwoord.
We zijn pas twee nummers ver, maar we weten dan al dat het een
memorabele avond gaat worden. Kozelek kwam ook niet zomaar een
album voorstellen, maar haalde het beste uit zijn back
catalogue naar boven. Een lang uitgesponnen ‘Duk Koo Kim’
verveelde geen moment, en met ‘Alesund’ kregen we al snel het
mooiste nummer vanop ‘Admiral Fell Promises’ voorgeschoteld. De
emotie die uit Kozeleks stem sprak, valt niet in woorden te
beschrijven. De brave man zong vanuit zijn hart, en zijn gitaar
huilde mee op het ritme van zijn verdriet.
Wij waren bovendien verheugd dat er ook voldoende plaats was voor
de oudere Red House Painters songs, die geenszins moeten onderdoen
voor zijn recentste werk. ‘Follow You, Follow Me, ‘Summer Dress’ of
‘You Ain’t Got a Hold On Me’ – wij kunnen onze favoriet er niet
uithalen. Ons persoonlijke hoogtepunt van de avond kwam er met een
loepzuiver gezongen ‘Moorestown’, een essentieel nummer voor
iedereen die denkt ooit verliefd te zijn geweest. In de bissen
haalde Kozelek nog eens het onderste uit de kan: het veertien jaar
oude ‘Katy Song’ klonk verbluffender en oprechter dan ooit.
Na meer dan anderhalf uur pure bekoring stapte Kozelek finaal van
het podium. Het is u ondertussen al duidelijk dat die tijd wat ons
betreft veel te snel voorbij was. Wij zagen een bevlogen artiest
die de pracht en de romantiek in de wereld als geen ander
doorgronden kan. Zijn stem en zijn gitaar bedreven de liefde en
baarden een kind van zuivere romantiek.
