In de tweede concertweek van Gent Jazz worden traditioneel de comfortabele klapstoelen de concerttent uitgezwierd en de traditionele jazzacts uitgeleide gedaan. Van donderdag 15 tot en met zondag 18 juli kan men op de Bijlokesite dan ook terecht voor alles behalve jazz. Donderdagavond stonden met Mariza en Gilberto Gil alvast het neusje van de zalm uit de fado en de Música Popular Brasileira op het programma.
De knusse zitjes verdwijnen vanavond evenwel pas tegen de tijd dat de forro van Gilberto Gil wordt aangesneden. Voor het zover is, mag de hupse Braziliaanse Cibelle het tweede festivalluik op gang trappen. Het voormalige model en actrice ziet er wat uit als een kruising tussen de eighties Madonna en Amy Winehouse en heeft het concertpodium haast tot de nok volgestouwd met kitschparafernalia om haar psychedelische universum vorm te geven. Op haar laatste album Las Venus Resort Palace Hotel is dat blijkbaar een kroeg in een postapocalyptische wereld waar “Los Stroboscopious Luminous” de laatste tooghangers uit de bar moeten ranselen. De vormelijke bliksemafleider blijkt nodig, want zoals ook van de collectieve verveling op de gezichten van het nog niet al te talrijke publiek af te lezen valt, blijken de songs jammerlijk ingezakte soufflés. Met een onsamenhangend ratjetoe van samba, tropicalia, elektronica en psychedelische rock door niet eens zulke geweldige muzikanten, is het dan ook moeilijk appetijtelijk koken.
Als het de bedoeling was met een pijnlijke openingsact het optreden van Mariza nog meer glans te verlenen, dan mag die missie zonder verpinken als geslaagd worden beschouwd. De nieuwe koningin van de fado behoeft in Gent allang geen introductie meer; met elke passage op het festival breidt haar aanhang exponentieel uit. Voor haar intussen derde opwachting op de terreinen van de Bijloke put Mariza vanavond vooral uit Terra, de laatste plaat die een weerslag is van haar reizen naar ook die uithoeken van de wereld waar Portugees niet de moedertaal is, maar de saudade in de door haar zo indringend gebrachte fado alle beperkingen van taal ontstijgt. En in de armen wordt gesloten, getuige de extatische reacties in de zaal. Meer vanuit de ziel zingen zoals zij doet, kan dan ook haast niet, met die fabelachtige stem van haar die uithaalt met alle kracht en souplesse die ze in zich heeft.
De geest van Amalia Rodriguez in gedachten, blijft Mariza al van in haar debuut in 2001 met Fado Em Mim en opvolger Fado Curvo trouw aan de sobere traditie, maar wel met eigen accenten en eigentijdse elementen, die ze vooral op de laatste plaat met veel gevoel voor nuance naar haar hand weet te zetten. Niet alleen de traditionele akoestische gitaar en guitarra Portuguesa zorgen zo voor een stevig fundament, ook met trompet, piano en drums wordt een krachtig geluid neergezet dat een waardige sparringpartner is voor haar dijk van een stem. Prachtig hoe beheerst ze met dat strottenhoofd van haar kan omgaan, in “Maria Lisboa” opbouwt naar het hoogtepunt in het stuk, zich even inhoudt en dan pas uitbarst. “Beijo de Saudade” moet het stellen zonder Tito Paris, maar het langoureuze stuk houdt ook zonder haar gasten op het album makkelijk stand, net zoals haar muzikanten ook zonder haar op het podium excelleren, bijvoorbeeld in een bijzonder sterke traditionele guitarrada. De verstilde ode “O Gente Da Minha Terra”, weer volgens het traditionele fadoboekje, mag haar volgens het publiek veel te vroeg eindigende set besluiten. Geen nood, het moet al vreemd lopen als deze publiekslieveling niet een vierde keer terugkomt.
Met Gilberto Gil heeft het festival een waar monument op de affiche staan. De Braziliaanse legende is niet alleen als zanger en componist uitgegroeid tot een icoon van de Braziliaanse muziek, hij verwierf vooral bekendheid als een van de oprichters van de in de jaren zestig ontstane cultuurbeweging Tropicalia, waarmee hij samen met Caetano Veloso aan de kar trok voor sociale emancipatie. De stroming wordt in die tijd onder het dictatoriale bewind als subversief bestempeld waardoor Gil samen met Veloso in 1968 de wijk moet nemen naar Londen, waar Gil naast zijn solocarrière ook met o.m. Pink Floyd, Yes en The Incredible String Band speelt. Bij terugkeer in Brazilië in de vroege jaren zeventig is het dus niet al bossa nova meer dat de klok slaat. Na zich op onder meer samba, reggae, The Beatles en Hendrix te hebben gegooid en een ambtstermijn als minister van Cultuur onder Lula te hebben volbracht, brengt hij de laatste jaren vooral de baião uit Noord-Brazilië onder de aandacht.
Gil grijpt vanavond rijkelijk uit de nieuwste plaat Fé Na Festa maar ook naar de klassiekers van onder meer Luiz Gonzaga. Er is dus heel wat forro om lijf en leden op te gooien, de typische zeer uitbundige traditionele ophitsende Braziliaanse folk- en feestmuziek die door de wervelende musici naar het hoogste niveau worden opgestuwd. Met topmuzikanten als de Franse violist en rabecaspeler Nicholas Krassik, Toninho Ferragutti, een van Braziliës beste accordeonspelers en Gustavo di Dalva op uiteenlopende percussie als de pandeiro en de zabumba benut Gil, zelf op gitaar, dan ook alle troeven om een zinderende finale aan week twee, dag een van Gent Jazz te breien. Lijf en leden van een volgepakte tent en nog heelder trossen concertgangers daarbuiten zagen en voelden dat het goed was.
Zaterdag 17 juli ontvangt Gent Jazz Gil Scott-Heron en Madness en tenslotte op zondag Joe Bonamassa en het gelegenheidsproject van Trixie Whitley.
