Mémoires Affectives




Met : Roy
Dupuis, Rosa Zacharie, Nathalie Coupal, Guy Thauvette
e.a.

Albert Schweitzer zei het al: geluk is niets meer dan een goede
gezondheid en een slecht geheugen. Na het bekijken van ‘Mémoires
Affectives’, van de Canadese regisseur Francis Leclerc, kan ik hem
geloven – ik zal ook véél gelukkiger zijn eens de specifieke
details van deze film uit m’n geheugen verdwenen zijn. Misschien
dat ik dan zal overblijven met de sfeer ervan, of met een vage
indruk van de mooie fotografie, in plaats van met de bijzonderheden
van de belachelijke plot.

Alexandre Tourneur (een goeie Roy Dupuis), is een veearts die in
coma belandt nadat hij wordt aangereden door een vrachtwagen. De
chauffeur van het gevaarte rijdt door, en een jaar later ligt Alex
nog altijd quasi levensloos in een ziekenhuis. Wanneer een
mysterieuze figuur echter probeert om hem van kant te maken door de
stekker uit te trekken, wordt hij als bij wonder wakker. Het
herstel van Alex verloopt opvallend snel – al gauw kan hij weer
praten en lopen, zij het dan allemaal wat trager dan vroeger. Maar
zijn herinneringen zijn definitief weg.

Naarmate Alex meer verneemt over zijn leven van vroeger, ontdekt
hij ook steeds meer dingen over zichzelf die hij liever niet had
geweten: hij en zijn echtgenote waren al lang uit elkaar gegroeid
en hadden elk iemand anders, hij is totaal vervreemd van zijn
dochter en hij had een alcoholprobleem. Alex trekt zich terug in
zijn huisje, ergens in een permanent ingesneeuwd dorp, en probeert
er samen met politieagente Pauline (Rosa Zacharie) achter te komen
wie hem heeft aangereden. Ondertussen wordt hij echter ook geplaagd
door vreemde flash-backs: hij meent zich dingen te herinneren, maar
hij weet niet hoe die in elkaar passen, en de mensen in zijn
omgeving hebben de vreemde neiging om plots zichzelf tegen te
spreken. Een vriend vertelt hem dat ze elkaar al kenden van op de
lagere school, dan plots zegt hij dat ze elkaar hebben leren kennen
op de universiteit. Zijn dochter noemt hem een fantastische vader,
om hem dan te verwijten dat hij er nooit voor haar was. Kortom: het
is allemaal freaky shit.

‘Mémoires Affectives’ is typisch zo’n mislukte film waarin je
heel duidelijk het skelet kunt ontwaren van de goeie prent die hij
had kunnen zijn. Francis Leclerc maakt immers best een aantal
bewonderenswaardige beslissingen. Hij situeert zijn film in een
ijzig koud Québec, waar alles er even mistroostig uitziet. Vieze
sneeuw ligt op de straten, de mensen bewegen zich langzaam en
spreken stilletjes, alsof ze allemaal een soort zombies zijn,
verdoofd door hun frigide omgeving. De film is nagenoeg kleurloos;
we zien alles in schakeringen van zwart, grijs en hier en daar een
streepje blauw, wat helpt om de sfeer te zetten. Leclerc is erg
effectief in het construeren van die omgeving en in het tot leven
roepen van een beklemmende sfeer, die ook wordt versterkt door het
feit dat er zeer spaarzaam wordt omgegaan met muziek. ‘Mémoires
Affectives’ is een film van stiltes die af en toe doorbroken
worden, niet – zoals de meeste films – van continu lawaai waar af
en toe eens een pauze inzit.

De vertolking van Roy Dupuis helpt daar ook bij – hij weet de
desoriëntatie van Alex perfect weer te geven. Door de aard van de
rol is hij verplicht om het kalm aan te doen: Alex kàn zich niet
snel voortbewegen en niet snel praten, hij wordt in een min of meer
passieve rol gedwongen, maar ondertussen wil hij wel weten hoe de
vork aan de steel zit. Naarmate de gebeurtenissen steeds meer bizar
worden, wordt de vervreemding van Alex een steeds krachtiger middel
om de kijker bij de film te houden. Wij snappen het allemaal niet,
maar hij snapt het ook niet, en tenslotte is Alex onze toegangsweg
tot het verhaal.

Dat soort van uiterlijkheden zit dus allemaal wel goed, maar het
weegt allemaal niet op tegen het tergend langzame, lethargische
tempo van de film en de soms overweldigend ongeloofwaardige plot
ervan. Er is een verschil tussen trage, doelgerichte films die hun
publiek zorgvuldig, bewust traag van éne scène naar de andere
leiden, en films die simpelweg saai zijn. ‘Mémoires Affectives’
mikt op het eerste, maar bereikt het tweede. Tijdens het eerste
half uur kun je nog good-will opbrengen voor het gezapige tempo,
omdat de sfeer er tenslotte wel inzit, maar daarna wordt het
duidelijk dat Leclerc gewoon van plan is om mooie sfeerbeelden te
blijven schieten tot aan de ontknoping, een uur later. Het
scenario blijft dezelfde punten steeds opnieuw herhalen, als een
kat die achter z’n eigen staart aanzit. Alex ziet flashes van
dingen die niet kloppen. Hij hoort mensen dingen zeggen en dan
meteen daarna het tegenovergestelde zeggen. Hij praat hierover met
zijn dokter en met de politieagente. En daarna begint dat alles
weer opnieuw. En opnieuw. En opnieuw, tot we ten lange leste een
soortement ontknoping krijgen die alles en niks verklaart.

De uiteindelijke clou van de film navertellen zou geen sinecure
zijn, zelfs al zou ik dat willen. Leclerc ontwerpt een
grootschalige dénouement waarin door middel van een tamelijk lange
flash-back een aantal vragen worden beantwoord… maar waarmee ook
net zoveel vragen open blijven. In principe kun je dat verdedigen
door te zeggen dat in een film niet alle vragen beantwoord moéten
worden, maar de ontknoping van ‘Mémoires Affectives’ is wél
duidelijk bedoeld als grote revelatie die al het voorgaande in
perspectief plaatst. En dat gebeurt gewoon niet, want er blijven
zoveel losse eindjes aan de prent bengelen dat je nauwelijks weet
waar te beginnen. Wat sterker is, de film geeft me ook niet veel
zin om het allemaal te achterhalen, gewoon omdat het sop de kool
niet waard is.

Met ‘Mémoires Affectives’ heeft Francis Leclerc een scenario
genomen dat zo lek is als een mandje (plotwendingen worden niet
uitgelegd, ideeën worden tot in den treure herhaald en ook de
interne logica is maar al te vaak zoek) en hij heeft dat vervolgens
met een onmiskenbare know-how in beeld gebracht. Dat is
juist het frustrerende aan deze film: Leclerc kàn filmen. Het
camerawerk en de sfeerzetting zijn prima. Hij kan schijnbaar alleen
niet schrijven. Volgende keer toch maar wat hulp inroepen voor je
de David Lynch-toer opgaat, Francis…

3
Regie:
Francis Leclerc
Duur:
100 min.
2004
Canada
Scenario:
Marcel Beaulieu, Francis Leclerc

verwant

aanraders

La Bête

De naam Bertrand Bonello laat misschien niet bij iedereen...

Dune Part Two

Na het opvallende succes (de film haalde een allesbehalve...

The Iron Claw

Regisseur Sean Durkin is een kei in het evoceren...

Human Forever

“Hoe ga je met dementerende mensen om?” moet plaats...

Dream Scenario

‘Nicolas Cage is de enige acteur sinds Marlon Brando...

recent

Ilja Leonard Pfeijffer :: Alkibiades

Bekroond, gelauwerd, alom gelezen en geprezen: zonder overdrijven mogen...

¥$ :: Vultures 1

Doorheen zijn hele carrière zijn twee elementen altijd dominant...

Talk Show

27 maart 2024Botanique, Brussel

Eind jaren tachtig sloegen alle rockers plots aan het...

Arthur The King

Uitgerekend in de week dat Joe Camp – de...

Hors-saison

Met zijn sociaal bewogen films past Stéphane Brizé binnen...
Vorig artikel
Volgend artikel

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in