Chris Cleave :: Beste Osama

Scharniermomenten in de politieke- en wereldgeschiedenis komen altijd terecht in literaire fictie, en een enkele uitzondering (de holocaust, een waanzin die niet in woorden gevat zou kunnen worden) daargelaten, gebeurt dat erg snel. Na de post-9/11 albums is de tijd ook al even rijp voor de romans. Beste Osama is een straf voorbeeld.

De Brit Chris Cleave (1973) is er met zijn debuut in geslaagd om het gegeven wel een heel bijzondere draai te geven. De New Yorkse en Madrileense aanslagen staan immers niet zo alleen: in Londen wordt een voetbalwedstrijd tussen Arsenal en Chelsea tot een infernale chaos gebracht door zelfmoordterroristen die met hun bommen uiteindelijk meer dan duizend levens opeisen. Dit verhaal wordt gedaan door een achtergebleven echtgenote en moeder van een man en zijn zoontje die het leven lieten tijdens de aanslag. Het bijzondere is dat Cleave haar dit laat doen via een brief aan Osama Bin Laden. Het is een gewaagde invalshoek, maar de auteur slaagt erin van Beste Osama (Eng.: Incendiary) een huiveringwekkend brutaal, provocerend en wrang boek te maken. Het ik-perspectief is natuurlijk artificieel, maar zeker bij de samenvatting van de verschrikkelijke gebeurtenissen aan het begin van het boek levert het een rauw en onvergetelijk resultaat op.

De associatieve, haast hijgende schrijfstijl met gebrekkige punctuatie, spel met hoofd- en kleine letters en onconventionele gedachtensprongen is bijzonder geschikt om de vrouw te zien evolueren van verwarring en ongeloof, naar woede, paranoia, vervreemding en waanzin. Op een pijnlijk intense manier vertelt ze hoe ze haar gezin probeerde terug te vinden tussen de bebloede en verbrande lichamen, het geloei van sirenes, het gebrul en gehuil van de slachtoffers. Genadeloos gaat het eraan toe, en het feit dat ze op het moment van de ontploffingen, die ze live op TV zag, werd geneukt door haar minnaar versterkt enkel nog haar verlammende schuldgevoel. Dit soort brute, op de grens van zwarte humor balancerende feiten komen herhaaldelijk terug in de roman. Als haar in het ziekenhuis wordt gemeld dat de lijken van haar gezin geïdentificeerd zijn aan de hand van hun gebit, dan feliciteert ze zichzelf omdat ze de raad van de tandarts (draag zorg voor je gebit, want je gaat het nog nodig hebben) altijd heeft herhaald.

Al even hallucinant is het moment waarop ze bezoek krijgt van een lid van de koninklijke familie en in shock diens schoenen onderkotst. Het boek schetst vervolgens hoe ze terug orde in haar leven probeert te krijgen, steeds opnieuw wegen kruist met haar ex-minnaar, een stinkend rijke sterjournalist die zich op een behoorlijk perverse manier, met een fascinatie voor working class ellende, tot haar aangetrokken voelde. Van overheidssteun, begeleiding en/of opvang is er geen sprake, en intussen blijven de waanbeelden haar achtervolgen. De licht surreële chaos aan het einde van het boek is wat bij de haren gegrepen na tweehonderd pagina’s deprimerende ellende, maar Cleave slaagt erin om de aandacht vast te houden door een ademloos tempo en een betrokkenheid te creëren die je als lezer bijzonder hard weet te raken. Beste Osama gunt vooral in het eerste kwart een virtuoze blik in de gebroken geest van een vrouw die met alle middelen haar waanzin probeert te bevechten. De rest van de roman is minder indrukwekkend, maar sterk genoeg om van een erg geslaagd debuut te spreken.

Helaas kreeg de roman een wrange bijsmaak: op 7 juli 2005 (de bewuste dag van publicatie) werd Londen opgeschrikt door aanslagen op het openbaar vervoer, die uiteindelijk aan 56 mensen het leven zouden kosten. Het gevolg was dat de promotiecampagne van het boek onmiddelijk werd stopgezet en reclame verwijderd. De roman oogstte daarop verdeelde reacties: de meeste waren erg positief, maar The New York Times noemde het dan weer "a case of simple tastelessness".

http://www.chriscleave.com
http://www.chriscleave.com

recent

Ilja Leonard Pfeijffer :: Alkibiades

Bekroond, gelauwerd, alom gelezen en geprezen: zonder overdrijven mogen...

Â¥$ :: Vultures 1

Doorheen zijn hele carrière zijn twee elementen altijd dominant...

Talk Show

27 maart 2024Botanique, Brussel

Eind jaren tachtig sloegen alle rockers plots aan het...

Arthur The King

Uitgerekend in de week dat Joe Camp – de...

Hors-saison

Met zijn sociaal bewogen films past Stéphane Brizé binnen...

aanraders

Ilja Leonard Pfeijffer :: Alkibiades

Bekroond, gelauwerd, alom gelezen en geprezen: zonder overdrijven mogen...

Maxim Osipov :: Kilometer 101

Dat zelfs op al onschadelijk gemaakte dissidentie nog steeds...

Olga Tokarczuk :: Empusion

Weg met de achterflap! Hoewel het iedereen vrij staat...

Miek Zwamborn :: Onderling – Langs de kustlijn van Mull

Hoe maak je als auteur het landschap tot hoofdpersonage...

verwant

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in