Ergens te velde staat een oud herenhuis, te midden van de oeroude bomen die een oud bos vormen. Elk oud meubel in elke oude kamer ligt onder een laag stof dat al jarenlang niet meer beroerd is. Uit een oude grammofoon weerklinkt al jaren dezelfde oeroude plaat, die kranig zijn rondjes blijft draaien en zijn geluid door het huis heen jaagt.
Richard Swift houdt van antiek. Luisterend naar zijn debuut, worden visioenen over de jaren twintig door de kamer geblazen. Achterkamertjes waarin de eerste stomme zwart-wit films werden vertoond aan twaalf frames per seconde, waarbij de pellicule al eens in brand vloog, en het bijbehorende orkest uit de maat raakte, verschijnen voor ons geestesoog. Ze laten ons dromen van lang vervlogen dagen, toen een Woord nog een Woord was, en men een echte man aan zijn snor en bretellen herkende.
Een echt debuut is The Novelist/Walking Without Effort niet. Al in 2003 verscheen The Novelist in een oplage van vijftig exemplaren, als ep, met acht songs vol weemoed. Twee jaar later verschijnt dus Walking Without Effort, maar Swift — genereus als hij is — geeft ons er nog eens die eerste ep bij, wat de teller op zeventien liedjes over twee albums brengt. Twee voor de prijs van een! Een koopje!
Zowel The Novelist als Walking Without Effort openen met een heerlijk instrumentaal nummer, dat — vooral in het geval van de tweede — niet lang genoeg kon duren. Het niveau blijft echter zijn zelfde eenzame hoogte behouden, en beide platen kabbelen gezapig verder. Swifts muziek is zowel behekst, vervloekt, gezegend en magisch, en dat vaak op hetzelfde moment.
Waar de songs op The Novelist nog af en toe wat ’jazzy’ en dromerig klinken, neigt Walking Without Effort al meer naar Bob Dylan en Jeff Buckley. De grammofoon van op The Novelist wordt vervangen door een achtsporenrecorder en er jankt al eens een elektrische gitaar. De dromerige pop komt wat van tussen de wolken gluren, en Swift klinkt al weer wat eh… ’hedendaagser’.
Swifts teksten zijn bijwijlen poëtisch mooi, maar worden telkens voorzien van een scherp randje, dat zich onopvallend met weerhaakjes in de kern van de songs vastbijt. "And I wish that we were never born" klinkt het in "Lovely Night", en dankzij Swifts getormenteerde stem geloof je hem op zijn woord. "I try to write a book each time I speak", zegt Swift in de titeltrack van The Novelist, hiermee de rode draad doorheen de beide albums perfect samenvattend.
De spaarzame, ruwe productie mag dan misschien een eentonige indruk geven, maar dat is slechts schijn. Onder het ’demo-die-opgenomen-is-in-de-badkamer-van-het-ouderlijk-huis’-gevoel zit een pareltje verborgen, dat zich met liefde blootgeeft. Na enkele luisterbeurten stoort de lo-fi al niet meer, en na nog wat meer rondjes in de cd-speler lijkt een gladdere productie onmogelijk.
Richard Swift lijkt slaapkamerpop voor sullige eenzaten te maken, en is er waarschijnlijk zelf ook een, maar de tristesse wordt steeds doorspekt met vrolijk ogende nummers als "As I Go" en "Beautifulheart", dat zowel afsluiter als hoogtepunt is van een ronduit verrúkkelijke plaat.
Of The Novelist/Walking Without Effort vernieuwend is? Integendeel, en dat is nu net Swifts onweerstaanbare charme. Het ongepolijste, ouderwetse geluid voelt erg vertrouwd en knus aan. Enkel een koelkast zal hier niet van houden. En dan nog!
