The Clearing





Pieter Jan Brugge, een Nederlander die in de VS een succesvolle
carrière heeft opgebouwd als producent van onder andere Michael
Manns films ‘Heat’ en ‘The Insider’, maakt z’n regiedebuut met
‘The Clearing’, en het is duidelijk dat hij heeft geleerd van de
regisseurs waarmee hij in het verleden heeft gewerkt. Het is niet
zozeer de geest van Mann die ‘The Clearing’ domineert, als wel die
van Alan J. Pakula, waarmee Brugge ooit ‘The Pelican Brief’ maakte.
Net zoals Pakula dat deed in z’n beste jaren, kiest ook Brugge hier
immers voor een kleinschalige thriller, die niet wordt opgetrokken
uit achtervolgingen of gevechtsscènes, maar uit soms gefluisterde
conversaties en psychologische terreur. Denk aan Pakula’s
klassiekers ‘Klute’ en ‘All The President’s Men’ – de manier waarop
de regisseur in die films suspense wist op te bouwen met zo goed
als niets voorhanden, is erg gelijkaardig aan Brugge’s pogingen
hier. Slechts vier belangrijke personages, die praten en afwachten
en in angst leven. Dat is alles. ‘The Clearing’ mag dan niet het
niveau bereiken van Pakula’s meesterwerkjes uit de jaren zeventig,
maar de sfeer is er wel en het resultaat is een film die gezien mag
worden.

Robert Redford speelt Wayne Hayes, een self-made miljonair die z’n
fortuin verdiende met een autoverhuurbedrijf en tegenwoordig een
schijnbaar gelukkig leventje leidt, samen met z’n echtgenote Eileen
(Helen Mirren). Dan, op een ochtend, wordt Wayne tegengehouden in
z’n wagen wanneer hij wil vertrekken naar z’n werk – een man die
beweert hem te kennen overhandigt hem een bruine envelop en maakt
van de gelegenheid gebruik om in de wagen te springen. Hij port een
pistool tussen Wayne’s ribben en ontvoert hem.

Op dit moment begint de film op twee verschillende tijdlijnen te
spelen, wat meteen één van de interessantste kenmerken van de prent
is – we zien hoe Eileen de FBI inschakelt en vervolgens de hulp
krijgt van agent Ray Fuller (Matt Craven). Er wordt losgeld geëist,
agent Fuller vraagt een teken van leven en ondertussen rakelt hij
kleine en grote familiegeheimen op die Eileen liever bedekt had
gelaten. Dat is één tijdlijn. De andere laat ons zien hoe Wayne en
zijn kidnapper, Arnold (Willem Dafoe) een ellendig lange wandeling
door een bos maken, onderweg naar een blokhut waar hij vastgehouden
zal worden tot het losgeld wordt betaald.

Het wordt al snel duidelijk dat die twee lijnen niet parallel lopen
aan elkaar – aan Eileens kant van het verhaal verstrijken er dagen,
aan die van de beide mannen speelt alles zich af over de loop van
een paar uur. Die structuur is interessant vanuit een simpel
filmtechnisch oogpunt: hoe monteer je zoiets zonder dat het
geforceerd gaat lijken, zonder dat je bruuske, onnatuurlijke
overgangen krijgt die de kijker uit de film halen? Als dit slecht
gemonteerd was, zou je bij elke overgang eraan herinnerd worden dàt
je naar een film aan het kijken bent, de illusie zou doorbroken
worden. Maar hier vindt Brugge (en zijn monteur, uiteraard),
telkens opnieuw een vloeiende manier om van de éne tijdlijn naar de
andere over te springen, wat erg knap is om te bekijken.

Dat is filmtechnisch, maar wat veel belangrijker is, is het
emotionele gevolg van die ongelijke structuur: wààrom krijgen we
schijnbaar alleen maar die eerste dag van de ontvoering te zien
vanuit het standpunt van Redford en Dafoe? Het duurt niet lang
voordat we donkere vermoedens beginnen te krijgen – in elke normale
film zou dit goed aflopen, maar wie weet… Pieter Jan Brugge is
hier evenwel niet geïnteresseerd in een eenvoudige thriller – in de
eerste plaats wil hij doorgronden wie die personages zijn en wat
hen drijft. Redford wordt omschreven als een man die aan iedereen
het gevoel kan geven de belangrijkste mens op aarde te zijn, een
goeie baas die voor z’n eigen fortuin gewerkt heeft en aan niemand
dank u moet zeggen. Kortom, een sympathieke pee. Maar ondertussen
heeft hij wel z’n vrouw bedrogen en, tijdens een recessie in z’n
branche, een hoop werknemers moeten ontslaan. Arnold, de
ontvoerder, op zijn beurt, is werkloos en woont in een veel te
klein huis met z’n schoonvader die de tv te luid zet. ‘Mijn gezin
bestaat uit teleurgestelde mensen,’ zucht hij. Arnold is geen
geharde crimineel, maar hij wil het beter hebben voor zichzelf en
z’n vrouw.

Op die manier worden alle personages in een soort van morele en
emotionele schemerzone geplaatst – een mens handelt niet altijd
rationeel, dat is algemeen geweten, maar soms doen we ook niet wat
ons gevoel ons ingeeft. Een man kàn echt van z’n vrouw houden en
toch vreemdgaan. Hij kàn echt goede intenties hebben en toch
wegzakken in de criminaliteit. ‘The Clearing’ is een thriller, maar
de spanning wordt geleverd door de personages, niet door een
geforceerde plot. De zwakste scènes in de film komen er zelfs
wanneer ‘The Clearing’ even vergeet wat voor prent hij eigenlijk is
en kiest voor een klassieke aanpak: een actiescène tussen Redford
en Dafoe is ronduit bij de haren gesleurd – wat komt dat segment
eigenlijk in deze film doen?

Er wordt goed geacteerd over de hele lijn, maar het is Helen Mirren
die de show steelt – ze weet dat haar man haar bedrogen heeft, maar
ze draagt die wetenschap met een eindeloze waardigheid. Haar
kinderen weten van niets, en dat wil ze liefst zo houden. Wanneer
ze de maîtresse van haar man gaat opzoeken, maakt ze zich niet
kwaad, ze windt zich niet op, maar ze zegt zeer berekend en
duidelijk waar het op staat. De taal in die scène, de formuleringen
die er gebruikt worden, zijn perfect gekozen om dit korte stukje
dialoog, toch enorm veel impact mee te geven.

‘The Clearing’ is letterlijk een thriller voor volwassenen, die z’n
suspense niet moet halen uit oppervlakkige sensatiezucht, maar uit
het feit dat we over de loop van anderhalf uur alledrie de
hoofdpersonages leren kennen en hen alledrie hun stukje geluk
gunnen. Brugge veroordeelt z’n personages niet, hij deelt hen niet
onder in voor de hand liggende categorieën als “goed” en “slecht”,
maar laat de kijker het werk doen. En laat ik dat nu net graag zien
in een film.

http://www2.foxsearchlight.com/theclearing/

7
Met:
Robert Redford, Helen Mirren, Willem Dafoe, Matt Craven
Regie:
Pieter Jan Brugge
Duur:
91 min.
2004
USA
Scenario:
Justin Haythe

verwant

1923

Taylor Sheridan zit in een luxepositie. Paramount+ heeft zowat...

Poor Things

De carrière van de uit Griekenland afkomstige regisseur Yorgos...

Inside

Er zijn weinig filmproducties die een voltijdse curator inzetten...

Nightmare Alley

Nightmare Alley is in originele vorm een wat ongewone...

The Lighthouse

The Lighthouse kreeg in België helaas gene reguliere bioscooprelease....

aanraders

La Bête

De naam Bertrand Bonello laat misschien niet bij iedereen...

Dune Part Two

Na het opvallende succes (de film haalde een allesbehalve...

The Iron Claw

Regisseur Sean Durkin is een kei in het evoceren...

Human Forever

“Hoe ga je met dementerende mensen om?” moet plaats...

Dream Scenario

‘Nicolas Cage is de enige acteur sinds Marlon Brando...

recent

Ilja Leonard Pfeijffer :: Alkibiades

Bekroond, gelauwerd, alom gelezen en geprezen: zonder overdrijven mogen...

¥$ :: Vultures 1

Doorheen zijn hele carrière zijn twee elementen altijd dominant...

Talk Show

27 maart 2024Botanique, Brussel

Eind jaren tachtig sloegen alle rockers plots aan het...

Arthur The King

Uitgerekend in de week dat Joe Camp – de...

Hors-saison

Met zijn sociaal bewogen films past Stéphane Brizé binnen...
Vorig artikel
Volgend artikel

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in