Het is natuurlijk niet omdat een film een prijs wint op een
festival, dat het daarom ook noodzakelijk de beste film is, maar je
mag toch op zijn minst verwachten dat de kwaliteit ervan boven de
middelmaat zal uitsteken. ‘Gegen Die Wand’ won op de recentste
Berlinale de Gouden Beer – niet verwonderlijk dat uw trouwe dienaar
met hoge verwachtingen de zaal betrad. En wat zelden voorkomt,
gebeurde toch: niet enkel werden de verwachtingen ingelost, ze
werden nog eens overtroffen ook.
Niets aan Cahit Tomruk verraadt zijn afkomst: hij werkt als
glazenophaler in een bar, en vult de rest van zijn leven met drank
en de nodige porties verdovende middelen. Hij is van Turkse
afkomst, maar zijn moedertaal is er één die hij nauwelijks spreekt.
Op een avond rijdt hij na een zoveelste cafébezoek gewoonweg ‘Gegen
die Wand’. Na verzorging in het ziekenhuis, wordt hij benaderd door
de mooie Sibel, die hem vraagt met haar te trouwen. Cahit begrijpt
er niets van en wijst haar af, maar na een zoveelste
zelfmoordpoging van Sibel geeft hij toch toe. Ze zullen louter een
verstandshuwelijk hebben, waarin ze niet mét, maar langs elkaar
heen leven. Waarom wou de mooie Sibel trouwen met de zwaar
afgetakelde Sahit? Deze Turkse dame is een vrijgevochten vrouw, die
een tamelijk, nuja, “losbandig” leven leidt, en dat wordt niet
toegestaan door haar conservatieve ouders. De enige manier om onder
dat juk uit te komen is door te trouwen en zo het ouderlijk huis te
verlaten. Maar om dat te verwezenlijken, dient ze een geschikte
kandidaat te vinden. Cahit voldoet aan de eisen, hij is immers van
Turkse afkomst, en aangezien hij geen interesse in haar toont, kan
ze verder gaan met haar plannen: uitgaan, drinken, roken, en
onderweg met zoveel mogelijk mannen het bed delen.
Blijft daar de vraag waarom Cahit op dit bizarre voorstel ingaat.
Van romantiek is er geen sprake – wil hij misschien zijn zinloze
leven een andere wending geven, of wil hij haar redden? Je zal het
antwoord nergens vinden. Cahit blijft een enigma, maar wel eentje
dat je gaandeweg aanvaardt. Waarom is hij tot dit niveau afgedaald,
wie is die vrouw die hem verlaten heeft, of die gestorven is – is
zij de reden voor de toestand waarin hij zich bevindt?
‘Gegen die Wand’ is duidelijk opgebouwd in twee delen. In het
eerste deel leer je beide protagonisten kennen. Dit deel is het
meest aangename om naar te kijken, wat vooral te danken is aan de
acteurs. In de eerste plaats aan Sibel Kekilli, een voormalige
pornoactrice die, net als haar tegenspeler Birol Ünel, Duitse is
met Turkse roots, en gewoonweg straalt in haar rol. Voor zowel haar
als Ünel geldt dus dat ze hun rol niet enkel spelen, ze zijn
gewoonweg hun personage. Nergens word je geconfronteerd met enige
vorm van geforceerd realisme, het is daarentegen een zelden geziene
oprechtheid die van het scherm afdruipt. Dat realisme vertaalt zich
in een ongekende rauwheid. In de dialogen wordt nauwelijks een blad
voor de mond genomen, en geweld is nooit veraf. Zowel Cahit als
Sibil kampen met hevige stemmingswisselingen, waarin ze van
opperste geluk plots overschakelen naar staalharde woede. Gedragen
door de muziek, raak je helemaal betrokken in de harde wereld
waarin ze zich bevinden. Cahit die lazarus op de bank ligt,
luisterend naar stevige punkrock, terwijl Sibel van de ene kroeg
naar de andere trekt, en op de tonen van disco menig man versiert,
dat allemaal flitst snoeihard aan je voorbij.
Maar dan komt de ommekeer: er ontstaat een band tussen de twee, en
wanneer deze omslaat in liefde, neemt het verhaal een
melodramatische wending. Vanaf dit punt wordt het verhaal zwaarder,
trager ook, maar daarom niet minder fascinerend. Aan de éne kant
straalt er een zekere hoop uit, maar die wordt toch nog overheerst
door een gevoel van onafwendbare tragedie. Het is dan ook niet
verwonderlijk dat de meest gewelddadige scène hier voorkomt, en dat
net dit symbool staat voor de wending in hun beide levens.
Fatih Akin is, u kan het al raden, een Turks-Duitse regisseur.
Vergis u echter niet, ditmaal gaat het niet over de
migrantenproblematiek. Dit is een liefdesverhaal, waar de nadruk op
de vervreemding ligt. De status van de hoofdpersonages als
vreemdelingen maakt dat het isolement beter in beeld kan gebracht
worden, maar meer dan op hun sociale status in de maatschappij,
wordt de nadruk gevestigd op de innerlijke conflicten waarmee ze
kampen, en op hun zoektocht naar zichzelf.
De stijl die Akin hanteert om dit alles in beeld te brengen, doet
vaag denken aan deze die Gaspar Noé toonde in ‘Irréversible’. Dit
heeft te maken met de nodige dosissen geweld die we voor de kiezen
krijgen, maar ook door de gebruikte lichteffecten, de ruwe
camerabewegingen en de stevige soundtrack.
‘Gegen die Wand’ is een rauwe, realistische en confronterende film.
Zinderend is een woord dat in me opkomt – dit is een trip over
liefde die gedoemd is tot ondergang. Zoals in ‘Ae Fond Kiss’ is er ook hier geen sprake
van een moraliserend opgehoffen vingertje. Gelukkig maar – ik kan
alleen maar toejuichen dat een liefdesverhaal ook op een andere
manier kan verteld worden. Hier kan verzameld Hollywood een puntje
aan zuigen. En Fatih Akin, dat wordt een naam om te
onthouden.
http://www.gegendiewand.de/flash.html
